Jeśli chcesz pracować w gastronomii, musisz uzyskać orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych, zwane potocznie książeczką sanepidowską. Sprawdź, jakie badania musisz przejść, ile będą Cię kosztowały oraz jak długo książeczka będzie ważna.
Jeśli chcesz pracować w gastronomii, musisz uzyskać orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych, zwane potocznie książeczką sanepidowską. Sprawdź, jakie badania musisz przejść, ile będą Cię kosztowały oraz jak długo książeczka będzie ważna.
- Czym jest orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznego
- Jak wyrobić książeczkę sanepidowską?
- Badania sanitarno-epidemiologiczne – jak to wygląda w praktyce?
- Odebranie wyników w stacji sanitarno-epidemiologicznej i wizyta u lekarza medycyny pracy
- Cena wyrobienia książeczki sanepidowskiej
- Ważność książeczki sanepidowskiej
- Książeczka sanepidowska dla obcokrajowca
- Książeczka sanepidowska dla nieletnich
- Podsumowanie
Czym jest orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznego
Na wstępie zaznaczmy, że książeczka sanepidowska formalnie już nie istnieje. Została zastąpiona orzeczeniem do celów sanitarno-epidemiologicznych Ustawą z dnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Nowy akt prawny tak naprawdę niczego nie zmienił w kwestii tego, jak wyglądają badania i kto musi je wykonywać. Inna jest tylko nazwa. Dlatego orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne w dalszym ciągu powszechnie nazywa się książeczką sanepidowską.
Czym jest orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych? W największym skrócie, jest to zaświadczenie o Twoim dobrym stanie zdrowia. Książeczkę musisz posiadać, jeśli zamierzasz podjąć pracę np. w branży gastronomicznej.
Dlaczego? Chodzi o zminimalizowanie ryzyka zarażenia drugiej osoby. Jeśli przygotowujesz żywność, masz kontakt z pojemnikami i naczyniami na jedzenie czy napoje, nie możesz być nosicielem chorób zakaźnych.
Książeczka sanepidowska jest powszechnie kojarzona z gastronomią, ale nie tylko osoby związane z szeroko pojętą branżą spożywczą muszą ją wyrobić. Orzeczenie będzie Ci potrzebne, jeśli masz pracować na przykład jako:
- kucharka/kucharz,
- kelnerka/kelner,
- pomoc kuchenna,
- piekarz,
- cukiernik,
- pracownik sklepu spożywczego,
- pracownik firmy cateringowej,
- lekarka/lekarz,
- pielęgniarka/pielęgniarz,
- sanitariuszka/sanitariusz,
- opiekunka/opiekun dzieci,
- opiekunka/opiekun w domu opieki lub hospicjum,
- fryzjerka/fryzjer,
- kosmetyczka,
- masażystka/masażysta,
- hostess/hoss,
- ratownik na basenie.
Ponadto, orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne muszą też posiadać studentki oraz studenci kierunków medycznych.
Nie warto oszukiwać, jeśli chodzi o zdobycie książeczki zdrowia do celów sanitarno-epidemiologicznych. Oszczędność będzie znikoma, a konsekwencje poważne. Za posługiwanie się fałszywym orzeczeniem grozi grzywna, a także ograniczenie wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Jak wyrobić książeczkę sanepidowską?
Żeby otrzymać orzeczenie niezbędne do pracy w gastronomii, musisz przejść odpowiednie badania, Następnie udajesz się do lekarza medycyny pracy, który je sprawdzi i podpisze książeczkę.
Gdzie zrobić badania do książeczki zdrowia dla celów sanitarno-epidemiologicznych? Przeprowadzane są one w oddziałach sanepidu, czyli stacjach sanitarno-epidemiologicznych. Może to być placówka wojewódzka, jak i powiatowa. Listę oddziałów znajdziesz na stronie Głównego inspektoratu Sanitarnego.
Badania sanitarno-epidemiologiczne – jak to wygląda w praktyce?
Choć może się wydawać, że zdobycie orzeczenia sanitarno-epidemiologicznego to skomplikowana sprawa, w praktyce jest to dość proste i logiczne działanie. To ważny dokument, który daje pewność, że dbamy o higienę i zdrowie zarówno swoje, jak i otaczających nas osób. Posiadanie takiego orzeczenia to nie tylko wymóg prawny, ale też świadomość, że przyczyniamy się do podnoszenia standardów zdrowotnych w miejscu pracy. Poniżej przedstawiamy wszystkie etapy tej procedury.
Skierowanie na badania sanitarno-epidemiologiczne
Jeżeli masz wykonywać zawód związany z gastronomią lub inny, który wymaga posiadania książeczki, o spełnienie wszystkich niezbędnych wymogów ma zadbać Twój pracodawca. To on powinien wystawić Ci skierowanie na badania sanitarno-epidemiologiczne.
Na skierowaniu powinny się znaleźć m.in. informacje o firmie lub instytucji (nazwa, NIP, adres) oraz Twoje dane osobowe (PESEL, adres zamieszkania). Pracodawca powinien też podać, na jakim stanowisku masz pracować oraz jaki będzie Twój zakres obowiązków.
Co w sytuacji, w której prowadzisz własną działalność związaną z gastronomią i chcesz otworzyć restaurację, firmę cateringową czy sklep spożywczy? Skierowanie na badania sanitarno-epidemiologiczne możesz wystawić sobie samodzielnie.
Pracodawca w ogłoszeniu o pracę powinien podać informację o tym, że przyjęcie na dane stanowisko będzie wymagało uzyskania orzeczenia zdrowotnego. Chociaż w teorii to firma powinna Cię skierować na badania, w praktyce szereg przedsiębiorstw wymaga posiadania książeczki sanepidu już na etapie rekrutacji. Po prostu, bez niej Twoja aplikacja może nie zostać wzięta pod uwagę.
Co możesz zrobić? Orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne możesz wyrobić również bez skierowania. Jeśli będziesz mieć ważną książeczkę i napiszesz o tym w swoim CV, może to być Twoim dodatkowym atutem w trakcie szukania pracy.
Badania na nosicielstwo
Jeżeli masz skierowanie lub chcesz wykonać badania samodzielnie, udajesz się do stacji sanitarno-epidemiologicznej. Placówka wykona badania na nosicielstwo, które pozwolą określić, czy możesz pracować w gastronomii lub innym zawodzie, który wymaga posiadania książeczki.
Co będzie konkretnie sprawdzane przez sanepid? Badania na nosicielstwo pozwolą określić, czy nie masz w organizmie:
- pałeczek duru brzusznego,
- pałeczek duru rzekomego A, B lub C,
- pałeczek salmonelli,
- pałeczek shigelli,
- prątków gruźlicy.
Badania sanepidowskie polegają na sprawdzaniu próbek kału. Musisz dostarczyć trzy próbki z trzech kolejnych dni. Pobieranie i dostarczanie próbek może się odbyć na dwa sposoby.
Pierwszy z nich to skorzystanie z pojemników z łopatką, które powinny Ci zostać wydane w stacji sanitarno-epidemiologicznej za darmo. Każdego dnia pobierasz próbkę kału i dostarczasz ją do placówki.
Jeżeli próbka zostanie przez Ciebie pobrana w dniu poprzedzającym, musi się to odbyć po godzinie 18. Pojemniczek następnie umieszczasz w lodówce i przynosisz do sanepidu następnego dnia.
Istnieje jednak rozwiązanie, które pozwoli Ci uniknąć chodzenia do stacji sanitarno-epidemilogicznej przez trzy dni z rzędu. W tym celu musisz zaopatrzyć się w trzy sztuki tzw. wymazówki.
Czym ona jest? Wymazówka z podłożem transportowym to specjalna, sterylna próbówka, w której możesz przechowywać próbkę przez dłuższy okres, niż w tradycyjnym pojemniku plastikowym. Koszt jednej wymazówki jest niewielki, oscyluje wokół 2 zł. Kupisz ją w aptece.
Jeżeli pobierzesz próbki do wymazówek z podłożem transportowym, możesz dostarczyć wszystkie trzy pojemniki tego samego dnia. Musisz przy tym pamiętać, że komplet wymazówek z podłożem transportowym musisz przekazać do stacji sanitarno-epidemilogicznej najpóźniej 72 godz. po pobraniu pierwszej próbki kału oraz o przechowywaniu wymazówek z kolejnych dni w chłodnych warunkach.
Odebranie wyników w stacji sanitarno-epidemiologicznej i wizyta u lekarza medycyny pracy
Jak długo trwają badania sanepidowskie? Wyniki dotyczące nosicielstwa powinny być gotowe do odbioru po około tygodniu.
Miej jednak na względzie, że czas ten może się wydłużyć w okresie wakacyjnym oraz ferii zimowych. Jest to czas, w którym wiele osób zatrudnia się w gastronomii jako pracownicy sezonowi. W związku z tym, więcej osób wykonuje badania.
W takiej sytuacji na wyniki badań do książeczki sanepidowskiej możesz czekać nawet dwa-trzy tygodnie. Dlatego o orzeczenie warto się postarać w spokojniejszym okresie, na przykład wiosną lub jesienią. Dla potencjalnego pracodawcy Twoja gotowość do szybkiego podjęcia pracy może mieć duże znaczenie.
Żeby odebrać wyniki z wojewódzkiej bądź powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej będziesz potrzebować dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego Twoją tożsamość. Alternatywnie możesz poprosić o to osobę trzecią. W takiej sytuacji musisz jednak wystawić upoważnienie z danymi osoby upoważnionej (np. z numerem PESEL i dowodu osobistego).
Z wynikami z sanepidu udajesz się na wizytę do lekarza medycyny pracy. Jeżeli uzna on, że Twój stan zdrowia jest odpowiedni, wystawi Ci orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne.
Co w sytuacji, w której w badaniach będą nieprawidłowości? Lekarz może Cię skierować na dodatkowe badania, np. pobranie krwi czy prześwietlenie klatki piersiowej. Może wydać orzeczenie o czasowym lub trwałym przeciwskazaniu do wykonywania zawodu związanego z gastronomią i pozostałymi, w których istotne jest posiadanie książeczki.
Cena wyrobienia książeczki sanepidowskiej
Ile kosztuje książeczka sanepidu? W przypadku tego orzeczenia o stanie zdrowia, na cenę końcową składają się dwa elementy.
Pierwszym z nich jest badanie na nosicielstwo w placówce sanitarno-epidemiologicznej. Jego koszt to około 90-100 zł (stan na połowę 2020 r.). Drugim elementem jest wizyta u lekarza medycyny pracy. Powinna Cię ona kosztować 60-100 zł.
Wyrobienie książeczki sanepidowskiej to więc wydatek rzędu 150-200 zł. Teoretycznie wszelkie koszty powinien pokryć podmiot, który wystawił Ci skierowanie na badania. W praktyce jednak często za wyrobienie książeczki sanepidowskiej musisz zapłacić z własnej kieszeni, szczególnie wtedy, gdy orzeczenie chcesz uzyskać przed wysłaniem CV do potencjalnego, przyszłego pracodawcy.
Gdzie kupić samą książeczkę sanepidowską, czyli druczek, na którym lekarz ma podbić pieczątkę? Bloczek bez problemu znajdziesz w sklepie papierniczych lub na jednym z portali aukcyjnych, a cena książeczki to mniej więcej 2 zł.
Ważność książeczki sanepidowskiej
Ważność książeczki sanepidowskiej nie została określona przez ustawodawcę. Nie ma żadnego konkretnego okresu, po którym musisz powtórzyć badania na nosicielstwo.
Decyzję o tym, jak długo orzeczenie będzie ważne, podejmuje lekarz medycyny pracy, gdy wypisuje książeczkę. Będzie to zależne m.in. od Twoich wyników, wywiadu, który przeprowadzi z Tobą lekarz, stanowiska, które masz objąć w pracy.
Często książeczka sanepidowska jest wystawiana bezterminowo. Oznacza to, że Twojego pracodawcę lub Ciebie czeka tylko jednorazowy wydatek na badania.
Książeczka sanepidowska dla obcokrajowca
Obcokrajowcy, którzy chcą pracować w Polsce i potrzebują książeczki sanepidowskiej, muszą spełnić takie same wymagania jak obywatele polscy. Oznacza to, że muszą wykonać niezbędne badania lekarskie, które potwierdzają brak nosicielstwa określonych bakterii.
Aby obcokrajowiec mógł uzyskać książeczkę sanepidowską w Polsce, potrzebne są mu konkretne dokumenty i zaświadczenia, które potwierdzą jego zdolność do pracy w środowiskach wymagających wysokich standardów higienicznych. Oto lista niezbędnych dokumentów:
Dowód tożsamości: Paszport lub karta pobytu.
Zezwolenie na pracę: Wymagane dla osób spoza UE.
Wyniki badań medycznych: Zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy, w tym testy na choroby zakaźne.
Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia higienicznego: Wymagane w niektórych zawodach.
Wniosek o wydanie książeczki sanepidowskiej: Dostępny w stacjach sanitarno-epidemiologicznych.
Fotografia: Aktualna fotografia paszportowa.
Opłata za wydanie książeczki: Wysokość ustalana przez stację sanepidu.
Po skompletowaniu dokumentów, obcokrajowiec składa je w stacji sanitarno-epidemiologicznej. Pozytywna weryfikacja pozwala na wydanie książeczki, umożliwiającej legalne podjęcie pracy.
Książeczka sanepidowska dla nieletnich
Obowiązek posiadania książeczki sanepidowskiej dotyczy również osób niepełnoletnich, które podejmują pracę we wcześniej wspomnianych zawodach. Wyrobienie książeczki sanepidowskiej dla nieletnich odbywa się w taki sam sposób jak dla osób dorosłych.
Osoby które nie ukończyły 18. roku życia, muszą mieć zgodę rodziców lub opiekunów prawnych na wyrobienie książeczki sanepidowskiej. Zgodę tę należy złożyć w postaci pisemnego oświadczenia, w którym rodzice lub opiekunowie prawni potwierdzają, że wyrażają zgodę na wykonanie badań lekarskich i uzyskanie orzeczenia sanitarno-epidemiologicznego dla swojego dziecka.
Podsumowanie
Orzeczenie do celów sanitarno-epidemilogicznych to dokument niezbędny, jeśli masz pracować w gastronomii, ale też w branży kosmetycznej, służbie zdrowia lub opiekować się dziećmi bądź osobami starszymi. Koszt wyrobienia książeczki sanepidowskiej jest stosunkowo niewielki i oscyluje wokół 200 zł, a jej posiadanie może otworzyć przed Tobą szereg okazji do pracy na ciekawym stanowisku.
Materiały źródłowe:
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
Główny Inspektorat Sanitarny – Stacje sanitarno-epidemiologiczne
Działasz w gastronomii i szukasz porad? Zapraszamy na nasz kanał Youtube Chef’s Gear Polska: Chef’s Gear Polska – YouTube oraz fanpage na Facebooku: Chef’s Gear Polska | Facebook. Na Chef’s Gear Polska dzielimy się wiedzą ekspercką z obszaru szeroko pojętej gastronomii. Inspirujemy i radzimy, jak prowadzić restaurację, bar czy foodtrucka. Wspólnie z ekspertem gastronomicznym Michałem Orłowskim, ambasadorem marki Royal Catering, testujemy sprzęt, pokazujemy, jak zarządzać kuchnią i podpowiadamy, jakie dania warto włączyć do menu.
Masz pomysł na odcinek? Chcesz zobaczyć, jak działa konkretne urządzenie lub dowiedzieć się, jak przygotować daną potrawę? Prześlij nam swoją propozycję na [email protected].
Udostępnij