Cięcie plazmą – nowoczesna obróbka metalu

Udostępnij

Autor Arthur Schmidt von Happe
6 października, 2020

Zanim metalowe płyty, balustrady, rury oraz inne powszechnie spotykane części trafią do obróbki, są one często przycinane na wymiar. Oprócz metod mechanicznych lub ręcznych z użyciem narzędzi do cięcia elastycznego lub cięcia blachy, idealnie nadaje się również plazma do cięcia metalu. Można bowiem dzięki niej szybko i precyzyjnie ciąć grube warstwy metalu przy użyciu wysokich temperatur. Przecinarka pozwala na pracę nawet w ciasnych lub wąskich przestrzeniach, dzięki czemu metale można obrabiać praktycznie w każdej pozycji. 

Udostępnij

Zanim metalowe płyty, balustrady, rury oraz inne powszechnie spotykane części trafią do obróbki, są one często przycinane na wymiar. Oprócz metod mechanicznych lub ręcznych z użyciem narzędzi do cięcia elastycznego lub cięcia blachy, idealnie nadaje się również plazma do cięcia metalu. Można bowiem dzięki niej szybko i precyzyjnie ciąć grube warstwy metalu przy użyciu wysokich temperatur. Przecinarka pozwala na pracę nawet w ciasnych lub wąskich przestrzeniach, dzięki czemu metale można obrabiać praktycznie w każdej pozycji. 

Jak działa cięcie plazmowe

Do cięcia plazmowego wymagane jest również źródło sprężonego powietrza, czyli np. kompresor potocznie znany jako sprężarka. Niektóre przecinarki posiadają wbudowane sprężarki, dzięki czemu zintegrowany sprzęt można używać bez konieczności posiadania zewnętrznego źródła sprężonego powietrza. Po zajarzeniu łuku, sprężone powietrze tworzy łuk plazmowy potrafiący ciąć grube warstwy metalu przy temperaturze sięgającej nawet 30000°C. Łuk plazmowy przechodzi przez dyszę chłodzoną gazem lub wodą, która gromadzi energię potrzebną do stopienia metalu. Siła łuku plazmowego zależy przede wszystkim od natężenia prądu. Im wyższe natężenie, tym głębsze jest wcięcie w warstwie metalu (od 0,5 mm do 160 mm). 

Sprężone powietrze nie tylko tworzy plazmę i chłodzi ceramiczną dyszę palnika, ale także sprawia, że rzaz nie przywiera do metalu. Sprężarka dmucha wgłąb nacięcia, przez co roztopiony metal nie osiada na spoinie, zaś samo nacięcie zabezpiecza się przed ponownym sklejeniem. Szczelina tworzona przez łuk plazmowy jest w kształcie litery V. 

W celu uzyskania prostokątnego nacięcia należy stosować przecinarki plazmowe z węższym wlotem. Precyzyjne urządzenia wykorzystywane do cięcia metalu są bardzo często spotykane w branżach przemysłowych. Zaawansowane systemy dyszowe wbudowane w przecinarki plazmowe odpowiedzialne są za przekazywanie gazów takich jak tlen (O2), które są powszechnie używane do obróbki stali konstrukcyjnej. Do stali nierdzewnej można zaś stosować mieszankę argonu i wodoru (Ar/H2) lub azot (N2). Oprócz bardziej precyzyjnych cięć, przecinarki polepszają również jakość krawędzi oraz prędkość skrawania. 

Parametry cięcia plazmą

Cięcie plazmowe wymaga szczegółowego dostosowania różnorodnych parametrów, aby zapewnić optymalną jakość i efektywność procesu. Każdy z tych parametrów ma bezpośredni wpływ na końcowy wynik, a ich precyzyjne wyregulowanie jest kluczowe dla sukcesu operacji cięcia. Oto główne aspekty, które należy wziąć pod uwagę:

Prędkość cięcia

Prędkość cięcia musi być dostosowana do rodzaju i grubości materiału. Dla cieńszych blach możliwe jest stosowanie wyższych prędkości, co skraca czas cięcia, ale może zwiększyć ryzyko przegrzania materiału. Dla grubych materiałów konieczne jest zmniejszenie prędkości, aby zapewnić dokładność cięcia i uniknąć uszkodzenia krawędzi.

Grubość cięcia

Możliwości cięcia różnią się w zależności od mocy źródła plazmowego. Nowoczesne urządzenia plazmowe mogą ciąć metale o grubościach od kilku milimetrów do kilkudziesięciu centymetrów, jednak im grubszy materiał, tym wymagane są większe moce i precyzyjniejsze kontrolowanie procesu.

Kierunek cięcia

Odpowiedni kierunek cięcia jest niezbędny do uzyskania oczekiwanej jakości krawędzi. Niewłaściwy kierunek może prowadzić do nierówności, zbyt dużego nagrzewania się materiału oraz problemów z dokładnością kształtów. Istotne jest, aby dostosować kierunek cięcia zgodnie z kształtem i cechami obrabianego materiału.

Ułożenie palnika

Palnik musi być ustawiony pod odpowiednim kątem i na odpowiedniej wysokości względem materiału. Zbyt niskie ustawienie palnika może spowodować nadmierne zużycie dyszy i pogorszenie jakości cięcia, natomiast zbyt wysokie ustawienie skutkuje nierównym cięciem.

Regulacja plotera plazmowego

Precyzyjne ustawienie parametrów plotera, takich jak prędkość cięcia, ciśnienie gazu i wysokość palnika nad materiałem, jest kluczowe. Należy także regularnie kalibrować maszynę, aby zapewnić ciągłą dokładność cięcia, szczególnie przy skomplikowanych kształtach i wzorach.

Tabela cięcia plazmą

Przedstawiona poniżej tabela może być pomocna dla operatorów maszyn do cięcia plazmowego, dostarczając istotnych informacji na temat optymalnych parametrów cięcia dla różnych grubości materiałów. Warto zaznaczyć, że przedstawione wartości są ogólnymi wytycznymi i mogą wymagać dostosowania w zależności od specyficznych warunków pracy, rodzaju materiału oraz charakterystyk konkretnej przecinarki plazmowej. Zawsze zaleca się odniesienie do instrukcji producenta urządzenia oraz uwzględnienie indywidualnego doświadczenia operatora.

Grubość Materiału (mm)Zalecana Prędkość Cięcia (mm/min)Moc Źródła Plazmy (A)Ciśnienie Gazu (bar)Wysokość Palnika nad Materiałem (mm)
1 – 37000 – 500030 – 404.5 – 51 – 1.5
3 – 65000 – 350040 – 604.5 – 51.5 – 2
6 – 103500 – 250060 – 804.5 – 52 – 2.5
10 – 152500 – 200080 – 1004.5 – 52.5 – 3
15 – 202000 – 1500100 – 1205 – 5.53 – 3.5
20 – 251500 – 1000120 – 1605 – 5.53.5 – 4
25 – 301000 – 750160 – 2005.5 – 64 – 4.5

Jakie metale można ciąć metodą plazmową

Przecinarką plazmową z łatwością przetniesz wszystkie metale przewodzące prąd, czyli na przykład stal, aluminium lub miedź. Aktywowany jest najpierw łuk pomocniczy między dyszą a elektrodą za pomocą zapłonu o wysokiej częstotliwości. Łuk pomocniczy naładowany jest stosunkowo niewielką mocą, jednak w momencie, gdy dotyka obrabianego metalu, moc automatycznie wzrasta do wartości, przy której cięcie metalu jest już możliwe. Oprócz prostych powierzchni metalowych, łuk pomocniczy znajduje zastosowanie podczas cięcia siatek, a nawet ogrodzeń. Nie wymaga stałego kontaktu ze spawanym przedmiotem.  

Cięcie plazmą – cennik

Cena cięcia plazmą zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju i grubości materiału, złożoności projektu oraz wymaganej precyzji cięcia. Na ogół, ceny za cięcie plazmowe mogą być kalkulowane na metr bieżący cięcia lub na podstawie całkowitego czasu potrzebnego na realizację zlecenia. Orientacyjnie, ceny mogą zaczynać się od około 50-70 zł za metr bieżący dla prostych cięć w cieńszych materiałach. Dla bardziej skomplikowanych projektów lub cięcia grubszego materiału, cena może wzrosnąć nawet do 150-200 zł za metr bieżący. W przypadku dużych projektów lub serii produkcyjnych, firmy często oferują indywidualne wyceny lub rabaty. Dodatkowo, mogą występować dodatkowe opłaty za przygotowanie materiału, projektowanie lub programowanie maszyny.

Czy oprócz sprężonego powietrza potrzebny jest inny gaz do cięcia plazmowego

Z reguły sprężone powietrze całkowicie wystarcza do przeprowadzenia konwencjonalnych cięć plazmowych. Można jednak ciąć przy użyciu dodatkowych gazów wtórnych, które następnie należy dostosować do obrabianego metalu. Poprzez włączenie w obieg niektórych gazów można polepszyć tzw. „prostokątność” powierzchni poddanej cięciom. Właściwości chemiczne gazów mają duży wpływ na jakość krawędzi ciętych, a tym samym decydują o tym, ile wysiłku należy włożyć w obróbkę. 

Na co uważać podczas prac ze sprężonym powietrzem

Kluczowa jest moc ciśnienia powietrza. Zazwyczaj wynosi ona od 4 do 5,5 bara. Oprócz odpowiedniego ciśnienia, sprężarka musi również dostarczać wymagane ilości powietrza. Zależy to jednak od rodzaju urządzenia. Na przykład, wymagania modelu S-Plasma-85H firmy Stamos są na poziomie 175 l/m. Jest to minimalna wartość, dzięki której przyrząd działać będzie na odpowiednich obrotach. W celu optymalnego skonfigurowania przecinarki plazmowej, urządzenia wyposażone są w manometr oraz reduktor ciśnienia. Niektóre urządzenia posiadają fabrycznie wbudowane sprężarki. Nasilenie sprężonego powietrza jest wówczas automatycznie dopasowywane do danego cięcia, dzięki czemu nie ma konieczności ręcznej regulacji ciśnienia. 

Środki bezpieczeństwa podczas cięć metodą plazmową

Dzięki przecinarkom plazmowym, cięcie metalu jest niezmiernie proste i trwa do kilkunastu minut. Jednak przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac, należy wziąć pod uwagę kilka środków bezpieczeństwa z racji na intensywne temperatury oraz wysokie napięcie panujące wewnątrz sprzętu. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na odpowiednią odzież ochronną. 

Niezbędna jest przyłbica, która chroni przed latającymi iskrami i jasnymi łukami. Dzięki niej, będziesz mógł z łatwością zbliżyć się do wykonywanych cięć pomimo osłabionej widoczności. Zapewnia to maksymalną kontrolę oraz precyzję. Możesz również korzystać z ochronnych hełmów noszonych przez większość spawaczy. Hełm spawalniczy należy zawsze trzymać jedną ręką przy twarzy, co stanowi jego jedyny mankament. Jest on niemniej jednak absolutnie niezbędny, podczas gdy spawany jest przedmiot wymagający stałego nadzoru. 

Noszenie rękawic spawalniczych jest równie niezbędne nie tylko ze względu na wytwarzane iskry, ale przede wszystkim ze względu na potężne ciepło. Podczas wykonywania cięć metodą plazmową, dotykanie przedmiotów gołymi dłońmi nie powinno nawet przez chwilę przejść nikomu przez głowę! Ponadto zaleca się noszenie fartucha spawalniczego, aby chronić ciało przed nadlatującymi iskrami. Zwróć także szczególną uwagę na środowisko oraz otoczenie. Materiały i substancje łatwopalne należy przechowywać w bezpiecznej odległości. W miejscach publicznych, osoby trzecie są również narażone na niebezpieczeństwa związane z pracami spawalniczymi. Jednym z niebezpieczeństw jest bezpośredni kontakt wzrokowy z wytwarzanymi łukami spawalniczymi. Zaleca się postawienie ochronnej ścianki, która oddziela miejsce pracy od otaczającego terenu. 

Na co zwrócić uwagę podczas zakupu przecinarki plazmowej 

Zasadniczo można wybierać między urządzeniami zasilanymi napięciem 400 V lub 230 V. Urządzenia o napięciu 400 V pozwalają na cięcia plazmą o wyższym natężeniu prądu, a tym samym umożliwiają obróbkę grubszych blach. Należy jednak pamiętać, że urządzenia te nie obsługiwane są przez większość polskich gniazdek. Przecinarki plazmowe o napięciu 230 V są przystosowane o wiele lepiej z racji na klasyczny woltaż. 

Znacznie przyjemniej pracuje się przecinarkami plazmowymi z kablem o długości co najmniej 8 metrów. Daje to znacznie większą swobodę niż w przypadku standardowych wiązek o długości 4 metrów. Ma to pozytywny wpływ na jakość pracy na dużych przedmiotach, czy to w przemyśle stoczniowym, czy na placu budowy. 

Przecinarki plazmowe są często zintegrowane z innymi funkcjami, za pomocą których można również wykonywać prace spawalnicze. Dzięki temu nie będziesz musiał nosić ze sobą dwóch przyrządów do obróbek metalu. 

Czy ten artykuł był pomocny? Tak Nie

Najnowsze posty

Adhezja i kohezja – przewodnik po siłach międzycząsteczkowych i przyczepności

Adhezja i kohezja stanowią dwa fundamenty, na których opiera się zrozumienie wielu zjawisk zarówno w naturze,…

Czytaj więcej

Temperatura topnienia stali – ile wynosi i od czego zależy?

Stal to więcej niż tylko metal; to kluczowy materiał w niemal każdej gałęzi przemysłu. Jednakże, to…

Czytaj więcej

Lutowanie a spawanie – porównanie technik łączenia metali

Lutowanie i spawanie to dwie fundamentalne techniki łączenia metali, które znajdują zastosowanie w wielu dziedzinach przemysłu,…

Czytaj więcej

Spawanie mosiądzu – Kompletny przewodnik: Techniki i Porady

Mosiądz, jako materiał wszechstronnie wykorzystywany w różnorodnych branżach, od jubilerstwa po przemysł ciężki, wymaga specjalistycznych technik…

Czytaj więcej