Okap jest urządzeniem, które pozwala pozbyć się niechcianych zapachów oraz zanieczyszczeń. Jest sprzętem potrzebnym zarówno w kuchni domowej, jak i lokalu gastronomicznym. Jakie są rodzaje okapów i które cechy mogą mieć znaczenie przy wyborze?
Okap jest urządzeniem, które pozwala pozbyć się niechcianych zapachów oraz zanieczyszczeń. Jest sprzętem potrzebnym zarówno w kuchni domowej, jak i lokalu gastronomicznym. Jakie są rodzaje okapów i które cechy mogą mieć znaczenie przy wyborze?
Na co warto zwrócić uwagę przy wyborze okapu?
Okap kuchenny to sprzęt, który ma za zadanie wymieniać powietrze w miejscu przygotowywania potraw. Z racji przeznaczenia, urządzenia tego typu montuje się najczęściej bezpośrednio nad kuchenką gazową, płytą elektryczną bądź gazową.
Okap kuchenny pozwala pozbyć się z kuchni zapachów, ale może też pełnić rolę dodatkową. Poprawia cyrkulację powietrza i może je filtrować, pomagając tym samym w pozbywaniu się alergenów. Pomaga także w minimalizowaniu wilgoci.
Okap może być istotnym urządzeniem w lokalu gastronomicznym. Powinien wejść w skład wyposażenia kawiarni i cukierni, a także restauracji. Okap umożliwia bowiem oczyszczenie powietrza z cząsteczek tłuszczu, które mogą osadzać się na meblach i wyposażeniu. Dzięki niemu w kuchni zakładu gastronomicznego łatwiej jest utrzymać czystość.
Dodatkowo, okap może pomóc w pozbyciu się nadmiaru ciepła i wspomaga wentylację. Używanie okapu może sprawić, że na salę, na której siedzą goście, nie dostaną się zapachy z kuchni. Sprzęt poprawia komfort pracy załogi, ale również przyczynia się do zwiększenia higieny w miejscu pracy. Przy układaniu biznesplanu restauracji warto więc brać pod uwagę nie tylko kwestie pracownicze, związane na przykład z kontrolą ważności książeczek sanepidowskich, ale również sprzętowe.
Na jakie cechy zwrócić uwagę, gdy wybiera się okap? Pierwszą rzeczą jest wielkość urządzenia i sposób jego montażu. Okap kuchenny musi być dopasowany do pomieszczenia. Ważne są nie tylko same wymiary oraz to, czy sprzęt ma być przyczepiony do ściany bądź zabudowany w szafce. Liczą się także względy estetyczne.
Jeżeli chodzi o parametry techniczne, znaczenie ma przede wszystkim wydajność. Okap kuchenny powinien mieć taką moc, żeby na biegu minimalnym mógł przefiltrować powietrze przynajmniej sześciokrotnie w ciągu godziny.
Jak obliczyć wydajność okapu? Wystarczy pomnożyć kubaturę pomieszczenia razy sześć. Wydajność podaje się w metrach sześciennych na godzinę (m sześc./godz.). Przykładowe wyliczenie dla kuchni o powierzchni 16 m kw. i wysokości 2,5 m będzie wyglądać następująco:
- 16 m kw. × 2,5 m = 40 m sześc.
- 40 m sześc. × 6 = 240 m sześc./godz.
Co jeszcze jest ważne, gdy wybiera się okap? W przypadku urządzeń do użytku domowego, wyposażenie powinno obejmować filtr przeciwtłuszczowy, który można myć w zmywarce. Przydatne mogą się okazać takie funkcje, jak automatyczna wentylacja, energooszczędne oświetlenie LED czy możliwość sterowania przy pomocy pilota.
Jeżeli dostęp do układu wentylacyjnego jest trudny bądź niemożliwy, poszukaj okapu kuchennego, który może pracować jako pochłaniacz. Nie podłącza się go wówczas do wentylacji, a do oczyszczania powietrza używa specjalnego filtra węglowego.
Które rodzaje okapów przeznaczone są do kuchni domowej?
Rodzaje okapów do kuchni można podzielić pod względem miejsca montażu. Stosując taką klasyfikację, w domu możemy zainstalować:
- okap przyścienny,
- okap wyspowy,
- okap pod zabudowę,
- okap sufitowy,
- okap blatowy,
- okap narożny.
Każdy z tych rodzajów okapów dzieli się jeszcze na kilka typów, ze względu na konstrukcję i wygląd. I tak, do sprzętów przyściennych możemy zaliczyć m.in. standardowe urządzenia w kształcie odwróconej litery “T”, okapy skośne (zwane też wertykalnymi), modele okrągłe oraz prostokątne.
Podobnie wygląda podział w przypadku okapów wyspowych. Ich cechą charakterystyczną jest montaż do sufitu. Sprzęt do montażu nad wyspą kuchenną nie jest tym samym, co urządzenia sufitowe. Tego rodzaju okapy zabudowuje się w podwieszeniu w taki sposób, że widoczny pozostaje sam wylot.
Okapy pod zabudowę występują w wariantach z wysuwaną szufladką oraz bez niej. Ciekawym rozwiązaniem jest okap blatowy, który chowa się za płytą grzewczą. Okap narożny, jak wskazuje nazwa, montowany jest w rogu pomieszczenia.
Okapy kuchenne domowe, mimo różnic pod względem wyglądu i miejsca montażu, są do siebie zbliżone konstrukcyjnie. Okapy, które można znaleźć na wyposażeniu restauracji czy kuchni hotelowych, znacznie odbiegają budową od sprzętów przeznaczonych do mieszkań czy małych lokali.
Jakie są rodzaje okapów gastronomicznych?
Okapy gastronomiczne są przede wszystkim znacznie większe od okapów kuchennych do użytku domowego. Mogą mieć szerokość nawet kilku metrów. Niejednokrotnie jest to sprzęt wykonywany na zamówienie, pod wymiar danego lokalu.
Rodzaje okapów gastronomicznych pod względem miejsca montażu dzielimy na przyścienne oraz centralne, czyli takie, które umieszczone są pod sufitem na środku kuchni. W pomieszczeniu produkcyjnym czasami stosuje się kilka urządzeń równocześnie, na przykład osobne dla stanowisk z kuchenkami oraz osobne dla sekcji, gdzie stoją frytkownice czy grill.
Urządzenia gastronomiczne występują wariantach skrzyniowym, skośnym oraz trapezowym. Rodzaje okapów gastronomicznych różnią się też sposobem działania.
Okapy wyciągowe
Okapy wyciągowe to podstawowy rodzaj urządzeń dla gastronomii. Służą przede wszystkim do filtrowania tłuszczu z powietrza. Wykorzystywane są do tego tzw. łapacze, z których cząsteczki odprowadzane są za pośrednictwem rynien odpływowych.
Okapy indukcyjne
Modele indukcyjne to bardziej zaawansowany rodzaj okapów gastronomicznych. Ma konstrukcję nawiewowo-wyciągową. Filtry tłuszczowe są dodatkowo chłodzone strumieniem powietrza, co zapewnia większą skuteczność działania w stosunku do typowych okapów wyciągowych.
Okapy kompensacyjne
Okapy kompensacyjne to również urządzenia typu nawiewno-wyciągowego. Ich zasada działania polega na nawiewaniu świeżego powietrza do pomieszczenia. Dzięki temu nie miesza się ono z zaciągniętym z kuchni ciepłym i zanieczyszczonym powietrzem.
Okapy kompensacyjno-indukcyjne
Modele kompensacyjno-indukcyjne to rodzaj okapu, który łączy cechy wyżej wymienionych wariantów. Zapewnia zarówno dobrą filtrację, jak i napływ czystego powietrza. Przyczynia się tym samym do poprawy warunków pracy. Ogranicza też rozchodzenie się zapachów poza kuchnię, do sali dla gości.
Jak zamontować okap?
Żeby okap kuchenny spełniał swoje zadanie, czyli wydajnie wymieniał powietrze w pomieszczeniu, musi być zamontowany zgodnie ze sztuką. Warto trzymać się zaleceń dotyczących instalacji, ponieważ błędy mogą prowadzić do głośnej pracy urządzenia oraz trudności w odprowadzaniu wilgoci i usuwaniu zanieczyszczeń.
Bez względu na rodzaj okapu kuchennego, montaż sprzętu możemy zacząć od wyznaczenia osi nad kuchenką gazową lub płytą grzewczą. Zaznaczamy na ścianie lub suficie miejsce, w których centralny punkt okapu pokrywa się ze środkową częścią kuchenki.
Tutaj od razu uwaga dotycząca miejsca montażu. Okap nie powinien być montowany do ściany, która jest w środku pusta, wykonanej na przykład z regipsu. Nie chodzi jedynie o solidność mocowania, ale również o uniknięcie efektu pudła rezonansowego, wywołanego pracą silnika okapu. Najlepszym wyborem będzie ściana z cegieł czy betonu. Jeżeli okap ma być montowany w suficie podwieszanym, również należy sprawdzić jego wykonane i stabilność konstrukcji.
Jeśli masz pewność, że miejsce mocowania okapu jest solidne, a ściana czy sufit są odporne na drgania, możesz przejść do wyznaczenia wysokości, na jakiej ma wisieć urządzenie. W tym wypadku pierwszą kwestią jest dopasowanie tego parametru do wzrostu użytkowników. Korzystanie z urządzenia ma być po prostu wygodne, bez konieczności schylania się przy gotowaniu lub wchodzenia na stołek, żeby dosięgnąć do przycisków.
Różne rodzaje okapów wymagają montażu na innej wysokości. Miejsce instalacji jest też zależne od rodzaju płyty, nad którą znajdzie się okap. Umieszczenie urządzenia zbyt blisko palników gazowych może powodować, że ciąg będzie zdmuchiwał płomień. Z drugiej strony, odkręcony długo palnik, na którym nie stoi garnek czy patelnia, może mocno nagrzać, a w konsekwencji nadtopić elementy okapu. Jeżeli sprzęt będzie z kolei za wysoko, może mniej wydajnie oczyszczać powietrze.
Zalecane odległości od kuchenki, w zależności od rodzaju okapu, wyglądają następująco:
- okap skośny: 40-50 cm,
- okap poziomy, montowany równolegle do płyty, na przykład w kształcie odwróconej litery “T” lub prostokątny: 60-75 cm,
- okap wyspowy: 60-75 cm,
- okap do zabudowy i do zabudowy teleskopowy: 50-60 cm,
- okap sufitowy – ok. 150 cm.
Przyjmuje się, że okap kuchenny powinien znajdować się ok. 5-10 cm wyżej nad kuchnią gazową w porównaniu do montażu nad płytą elektryczną lub indukcyjną.
W przypadku lokali gastronomicznych, wydajniejszym rozwiązaniem jest używanie okapu jako wyciągu, a nie pochłaniacza. W związku z tym, urządzenie trzeba podłączyć do wentylacji. Jakie są najważniejsze kwestie związane z przyłączem?
Okap łączy się z wentylacją za pomocą rury. Nie powinno się zmniejszać średnicy wylotu silnika. Stosowanie zwężek czy przejściówek może sprawić, że sprzęt będzie pracował głośniej i z mniejszą sprawnością.
Zaleca się używanie możliwie krótkich odcinków rur, unikania załamań i zakrętów. Okap może pracować ciszej, jeśli rura będzie dochodzić do wentylacji po łuku lub pod kątem 45 stopni, a nie 90 stopni. Kolanko powinno zostać zamontowane w odległości nie mniejszej niż 30 cm od wylotu okapu, a nie bezpośrednio na nim. Inaczej wyciągane powietrze może się odbić i wrócić do urządzenia. Wpłynie to negatywnie na pracę silnika.
Odradza się używanie rur typu spiro czy elastycznych, bowiem podnoszą one głośność. Najlepiej będzie, jeśli łącznik będzie gładki i szeroki. Dobrym wyborem może być okrągła rura o średnicy 15 cm, ponieważ stawia ona mały opór przedmuchiwanemu powietrzu. Alternatywą mogą być rury prostokątne, o średnicy 9-12 cm.
Jeśli okap kuchenny ma pracować w trybie pochłaniacza, sprzętu nie podłącza się do wentylacji. W takim wypadku trzeba jednak zamontować w okapie filtr węglowy, który będzie pochłaniać zanieczyszczenia i wilgoć.
Podczas montażu trzeba też zwrócić uwagę, czy w pobliżu miejsca instalacji znajduje się gniazdko, do którego sięgnie wtyczka z okapu. Sprzętu nie należy przyklejać do powierzchni czy wypełniać szczelin między urządzeniem a ścianą silikonem. Może to utrudnić serwisowanie okapu. Jeżeli okap znajduje się w suficie podwieszanym, system rur można wyciszyć używając na przykład wełny mineralnej.
Podsumowanie
Rodzaj okapu kuchennego najlepiej dopasować do estetyki oraz wielkości pomieszczenia. Modele do użytku domowego mogą z powodzeniem sprawdzić się w mniejszych lokalach gastronomicznych, na przykład kawiarniach i cukierniach. Dokonując wyboru okapu zwróć uwagę m.in. na jego wydajność.
Chcesz się dowiedzieć, jak utrzymać tego typu urządzenie w dobrym stanie przez długi czas? Sprawdź, jak powinno wyglądać czyszczenie okapu ze stali nierdzewnej.
Zapraszamy na nasz filmowy kanał Chef’s Gear Polska: Chef’s Gear Polska – YouTube oraz fanpage na Facebooku: Chef’s Gear Polska | Facebook. Na Chef’s Gear Polska dzielimy się wiedzą ekspercką z obszaru szeroko pojętej gastronomii. Inspirujemy i radzimy, jak prowadzić restaurację, bar czy foodtrucka. Wspólnie z ekspertem gastronomicznym Michałem Orłowskim, ambasadorem marki Royal Catering, testujemy sprzęt, pokazujemy, jak prowadzić kuchnię i podpowiadamy, jakie dania warto włączyć do menu.
Masz pomysł na odcinek? Chcesz zobaczyć, jak działa dane urządzenie lub dowiedzieć się, jak przygotować daną potrawę? Prześlij nam swoją propozycję na [email protected].
Udostępnij