Twardość wody: czym jest, jak ją sprawdzić i w jaki sposób zmiękczyć wodę?

Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego na kranie, w czajniku i innych powierzchniach pojawia się osad z kamienia? Wszystkiemu winna jest wysoka twardość wody. Czyli co dokładnie? Tego dowiesz się z naszego artykułu! Opisaliśmy w nim, jak sprawdzić twardość wody, na czym polega jej zmiękczanie, oraz jakie korzyści płyną z korzystania z miękkiej wody.

Udostępnij

Autor Maciej Skorżepo

23 września, 2021

Przeczytasz w 7 min

Zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego na kranie, w czajniku i innych powierzchniach pojawia się osad z kamienia? Wszystkiemu winna jest wysoka twardość wody. Czyli co dokładnie? Tego dowiesz się z naszego artykułu! Opisaliśmy w nim, jak sprawdzić twardość wody, na czym polega jej zmiękczanie, oraz jakie korzyści płyną z korzystania z miękkiej wody.

Twarda woda – czym jest i kiedy występuje?

Aby móc zrozumieć czym jest opisywane zjawisko, należy w pierwszej kolejności wyjaśnić, co to jest twarda woda. Powstaje ona w wyniku pojawienia się nadmiernej ilości rozpuszczalnych soli wapnia oraz magnezu. W mniejszym stopniu dotyczy to również soli żelaza i manganu.

Dokładniej mówiąc, twardość wody jest związana z zawartością węglanów, wodorowęglanów, chlorków, siarczanów i krzemianów powyższych pierwiastków. W zależności od rodzaju soli wyróżnia się dwa typy twardości – węglanową lub przemijającą oraz niewęglanową nazywaną też nieprzemijającą. Ich suma tworzy twardość całkowitą, czy też ogólną.

Przemijająca twardość wody ma miejsce, gdy znajdują się w niej węglany i wodorowęglany wapnia oraz magnezu. Związki te są termicznie nietrwałe. Oznacza to, że pod wpływem temperatury wytrąca się osad węglowy, stąd nazwa „przemijająca”.

Z kolei z nieprzemijającą twardością wody mamy do czynienia, kiedy zawiera ona znaczne ilości siarczanów, chlorków, azotanów, a także innych rozpuszczalnych soli wapnia i magnezu. W przeciwieństwie do twardości węglanowej tutaj po zagotowaniu wody pozostają w niej wyżej wymienione sole.

Istnieje również podział opierający się na konkretnych składnikach soli. Obejmuje on:

• twardość wapniową,
• twardość magnezową.

Skąd w ogóle bierze się twarda woda? Jest to związane z jej obiegiem w przyrodzie. Podczas tego procesu ma ona kontakt ze skałami, minerałami i innymi obiektami, które pozostawiają swój ślad. Jest to szczególnie widoczne w wodach głębinowych bogatych w różne mikro i makroelementy. W większości przypadków to właśnie wody głębinowe są dostarczane do naszych kranów. Oczywiście są one odpowiednio oczyszczane i uzdatniane, ale nadal zawierają znaczną część soli wapnia i magnezu.

Odkryj wyjątkowe, sezonowe skarby dla swojej niepowtarzalnej oazy

ODMIEŃ SWÓJ DOM I OGRÓD!

Odkryj/Poznaj

Jak sprawdzić twardość wody?

W celu określenia, jaka jest zawartość związków mineralnych w naszej kranówce, konieczne jest jej przebadanie. Możesz zlecić profesjonalne testy w instytucjach zajmujących się higieną i zdrowiem publicznym oraz w specjalistycznych laboratoriach. Twardość wody skontrolujesz również w warunkach domowych. Do dyspozycji masz dwie metody – z wykorzystaniem paskowego testera lub testu kropelkowego.

Pierwszy sposób jest bardzo prosty, a jednocześnie tani w realizacji. Potrzebujesz jedynie paskowego testera, który umieścisz na kilka minut w próbce wody z kranu. Po tym czasie zmieni on kolor, informując jednocześnie o poziomie twardości wody. Zwykle do takich pasków dołączana jest legenda umożliwiająca odczytanie wyniku. Testy tego typu są jednak mało dokładne i dają tylko ogólne pojęcie czy masz do czynienia z wodą twardą, czy miękką.

Precyzyjną metodą jest test kropelkowy. Jest nieco droższy, ale równie łatwy do wykonania. Przeprowadzając go, potrzebujesz probówki z wodą kranową w ilości podanej przez producenta. Do niej będziesz stopniowo dolewać kolejne krople preparatu. W chwili gdy ciecz zmieni kolor, należy zakończyć test. Liczba kropel oznacza stopień twardości wody.

Popularnie stosowane testery bardzo często różnią się między sobą jednostkami określającymi zawartość rozpuszczonych soli. Możesz spotkać się z następującymi jednostkami:

• miligramorównoważniki (mval/l),
• milimole (mmol/l),
• stopnie niemieckie (°n, °d, °dH, skala dGH),
• stopnie angielskie (°e),
• stopnie francuskie (°f, °fH),
• stopnie amerykańskie (mg/l CaCO₃ lub ppm)_.

Tabela twardości wody

Poniższa tabela twardości wody prezentuje rodzaje wody wyrażone we wspomnianych wcześniej jednostkach.

Jak zmiękczać wodę? Sposób na twardą wodę

Nawet jeśli z przeprowadzonych przez Ciebie testów wyniknie, że Twoja kranówka jest bardzo twarda, to nadal możesz zmiękczyć taką wodę. W dużym uproszczeniu proces ten polega na zastąpieniu magnezu i wapnia nieszkodliwym sodem. Jak to wygląda? W tym celu należy zastosować zmiękczacze wody.

Urządzenia zmiękczające wodę

Urządzenia te wykorzystują w swoim działaniu specjalną żywicę jonowymienną. Zwykle ma ona postać żelowych kulek, które są przesycone dodatnimi jonami sodu.

Sprzęty te podłącza się do instalacji wodnokanalizacyjnej. Może to być zaraz za głównym zaworem lub przed konkretnym urządzeniem np. ekspresem do kawy czy pralką. Po doprowadzeniu twardej wody przepływa ona przez żywicę jonowymienną. Zachodzi w niej proces, w którym dodatnie jony wapnia oraz magnezu zostają zatrzymane w zmiękczaczu, a w ich miejsce wpadają kationy sodu. Po pewnym czasie żywicę należy poddać regeneracji przez wlanie do niej solanki, czyli roztworu wody i soli.

Warto zaznaczyć, że zawartość sodu w takiej wodzie spełnia normy związane ze składem wody pitnej. Jeśli jednak jesteś osobą będącą na diecie niskosodowej, powinieneś dodatkowo zastosować system z filtrem odwróconej osmozy. Dzięki temu zapewnisz sobie krystalicznie czystą i miękką wodę.

Bardzo ważne jest też, żeby przed podłączeniem zmiękczacza przeprowadzić uzdatnianie wody, a konkretniej przefiltrować ją oraz odżelaźnić i odmanganić. Zanieczyszczenia w postaci piasku, kawałków rdzy, a także zbyt duża zawartość żelaza i manganu przyczyniają się do konieczności częstszej regeneracji żywicy. W najgorszym wypadku mogą one uszkodzić urządzenia. To, jaki filtr do wody zastosujesz, zależy od rodzaju zanieczyszczeń.

Dlaczego warto zmiękczać wodę? Zalety miękkiej wody

Nadmierna twardość wody nie jest niczym dobrym. Potrafi ona bardzo uprzykrzyć funkcjonowanie w wielu sferach życia od gotowania, przez higienę, aż po finanse. Dzięki zmiękczaniu wody możesz uniknąć szeregu problemów.

Twarda woda bardzo często cechuje się specyficznym smakiem. Dla przykładu, jeśli zawiera dużo soli magnezu, wówczas ma gorzki posmak. Przez to przyrządzane przez Ciebie dania oraz napoje mogą na tym ucierpieć. Stosując miękką wodę, wydobędziesz ich pełny aromat.

Nadmierna ilość soli magnezu i wapnia stanowi również zagrożenie dla urządzeń AGD. Są one bowiem głównym składnikiem osadu z kamienia, który może uszkodzić gumowe elementy pralki, zmniejszać wydajność grzania czajnika czy zapychać ekspres do kawy. Zmiękczając wodę, wydłużasz ich żywotność, dzięki czemu unikniesz kosztownych napraw czy wymiany.

Kamień wpływa również na zwiększenie kosztów związanych z ogrzewaniem. Osadza się on bowiem w piecu, a jego gruba warstwa powoduje, że trzeba więcej mocy, aby osiągnąć żądaną temperaturę. Przez to rachunki mogą być wyższe nawet o 20% w porównaniu z sytuacją, gdy stosujesz miękką wodę.

Kolejnym atutem zmiękczonej wody jest mniejsze zużycie detergentów. Sole wapnia i magnezu powodują bowiem, że środki do prania gorzej się rozpuszczają, przez co nie czyszczą tak dokładnie, a dodatkowo pozostają na ubraniach. W efekcie trzeba zastosować więcej płynów, aby pozbyć się zabrudzeń.

Ponadto twarda woda sprawia, że nasza skóra szybciej wysycha, co wymaga użycia większej ilości kremów, aby ją nawilżyć. Korzystając z wody miękkiej, unikasz takiego problemu. Dodatkowo jest ona o wiele łagodniejsza, co jest ważne w przypadku pielęgnacji niemowląt.

Twardość wody – podsumowanie

Stopień twardości wody jest tematem, którego nie można bagatelizować. Wpływa on bowiem na wiele aspektów życia prywatnego i zawodowego. Dlatego zmiękczanie wody jest tak często stosowanym zabiegiem. Nie tylko poprawia samopoczucie, ale i pozwala zaoszczędzić dużo pieniędzy.

Jeżeli jesteś zainteresowany innymi czynnościami związanymi z oczyszczaniem wody użytkowej, to zachęcamy do przeczytania naszego artykułu opisującego, na czym polega uzdatnianie wody.