Podstawą każdego porządnego domu jest solidny fundament, który rozkłada ciężar całego budynku w gruncie. Chroni on przed nadmiernym osadzaniem i pękaniem ścian. Można wyróżnić kilka rodzajów fundamentów, a wśród nich ławę fundamentową. W tym artykule dokładnie opisaliśmy, czym jest oraz jak wygląda stawianie budynku na takiej konstrukcji.
Podstawą każdego porządnego domu jest solidny fundament, który rozkłada ciężar całego budynku w gruncie. Chroni on przed nadmiernym osadzaniem i pękaniem ścian. Można wyróżnić kilka rodzajów fundamentów, a wśród nich ławę fundamentową. W tym artykule dokładnie opisaliśmy, czym jest oraz jak wygląda stawianie budynku na takiej konstrukcji.
Czym jest ława fundamentowa?
Ława fundamentowa jest od lat stosowana podczas budowania najróżniejszych obiektów: od domów, przez garaże, aż po magazyny. Jest to najniższa część fundamentu, na której opierają się mury. Umieszcza się ją w gruncie poniżej poziomu przymarzania, który wynosi ok. 0,8-1,4 m.
Ławę wykorzystuje się zarówno do budynków z piwnicą, jak i bez niej. Stawia się ją też w domach z częściowym podpiwniczeniem. Wówczas stosuje się tzw. ławę fundamentową schodkową.
Ława fundamentowa a płyta fundamentowa
Szukając informacji na temat etapów budowy domu, z pewnością spotkasz się z płytą fundamentową. Czym się różni od ławy fundamentowej? Najprościej mówiąc, ławę stawia się w miejscach, w których znajdą się ściany budynków. Z kolei płytę fundamentową wylewa się na całą powierzchnię budynku.
Płytę stosuje się przeważnie w miejscach o niesprzyjającym gruncie do stawiania domów. Cechuje się dużą nośnością i optymalnym rozłożeniem ciężaru budynku. Zapewnia też ochronę przed odkształceniem konstrukcji nośnej.
Wybór między płytą a ławą fundamentową zależy również od środków, jakie posiadasz. Płyta przeważnie kosztuje mniej, jednak to zależy od tego, jak dużą powierzchnię ma zajmować. Chcesz wiedzieć jak tanio wybudować dom? Przeczytaj nasz kolejny artykuł!
Rodzaje ław fundamentowych
Przeważnie wyróżnia się dwa rodzaje ław – umieszczane w gruncie i wykonane z wykorzystaniem odeskowania. Oba te typy są bardzo podobne, jednak ich zastosowanie wynika m.in. z rodzaju podłoża, na którym stawia się budynek.
W obu przypadkach konieczne jest wykonanie wykopów. Rowy pod wariant osadzany w gruncie mają taką samą szerokość, jak ławy fundamentowe, podczas gdy przy odeskowaniu należy wykopać dodatkowe 15 cm po obu stronach.
Kolejna różnica wynika z etapów wylewania betonu pod ławy fundamentowe. Te osadzane w gruncie wymagają bowiem wcześniejszego zastosowania folii hydroizolacyjnej. Chroni ona przed wilgocią z ziemi i ubytkiem zaczynu cementowego. Z kolei w ławach z odeskowaniem konieczne jest wylanie warstwy chudego betonu tzw. chudziaka. Stanowi on warstwę ochronną między gruntem a betonem właściwym.
Nie wiesz, który rodzaj najlepiej sprawdzi się na Twojej działce? W takiej sytuacji warto skorzystać z usług specjalistów z branży. Jeżeli chcesz do nich dołączyć, to zachęcamy do przeczytania artykułu, w którym opisaliśmy, jak założyć firmę budowlaną.
Z czego wykonuje się ławę fundamentową?
Do zrobienia ławy fundamentowej niezbędne są wysokiej jakości materiały. Bez nich budynek może osiadać, co spowoduje pękanie ścian, a w efekcie katastrofę budowlaną. Dlatego warto dokładnie przemyśleć dobór materiałów na fundamenty.
Z pewnością będziesz potrzebować betonu wysokiej klasy. Dawniej do ławy fundamentowej wykorzystywano cegły lub kamienie. Jednak nie zapewniały one równomiernego rozprowadzania ciężaru domu. Dlatego zostały one wyparte przez beton. Jeżeli decydujesz się na ławę z odeskowaniem, będziesz musiał przygotować dwa rodzaje tego surowca – C8/10 i C12/15. Pierwszy to wspomniany już beton chudy, a drugi właściwy. Do ław fundamentowych stawianych w gruncie potrzebujesz jedynie betonu C12/15.
Wracając do wariantu z odeskowaniem. Musisz zaopatrzyć się w deski, z których wykonasz szalunek na ławę. Warto też kupić specjalny preparat adhezyjny. Smaruje się nim odeskowanie, aby zminimalizować ryzyko uszkodzenia powierzchni betonu przy demontażu szalunku. W przypadku ław w gruncie potrzebujesz folii hydroizolacyjnej, o której też już wspominaliśmy.
Bardzo często, gdy fundamenty będą poddawane dużym obciążeniom, stosuje się metalowe zbrojenia. Przypominają one klatki wykonane ze stalowych prętów gładkich lub żebrowanych połączonych ze sobą strzemionami i drutami wiązałkowymi. Poszczególne elementy zbrojenia można również ze sobą zespawać, aby uzyskać mocniejszą konstrukcję. Klatkę zatapia się w betonie, co znacząco podnosi wytrzymałość ławy fundamentowej.
Jak dobrać wymiary ławy fundamentowej?
Bardzo istotnym aspektem podczas planowania całej konstrukcji budynku jest dobranie odpowiednich wymiarów ławy fundamentowej. Uzyskane wartości w dużej mierze zależą od tego, czy chcesz stawiać fundamenty ze zbrojeniem, czy bez niego. Standardowe wymiary ławy fundamentowej dla obu przypadków wyglądają następująco:
- ława zbrojona – wysokość 30-40 cm, szerokość 60-80 cm,
- ława niezbrojona – wysokość 30-40 cm, szerokość 50-70 cm.
Jeżeli stawiasz dom na gruncie o małej nośności lub wiesz, że budynek będzie bardzo ciężki, wówczas należy wykonać większe ławy.
Jak wykonać ławę fundamentową?
Teraz gdy już wiesz, co to jest ława fundamentowa, możesz przystąpić do jej wykonania. Niezależnie od tego, czy stawiasz nowy budynek, czy interesuje Cię rozbudowa domu, w pierwszej kolejności musisz przygotować teren zgodnie z planem budowy. Konieczne jest oznaczenie wszystkich osi geometrycznych i charakterystycznych punktów budynku.
Wyznaczanie ławy fundamentowej
Po ustaleniu miejsca wykopu należy w odległości ok. 50 cm wbić paliki i przybić do nich deski. Ważne jest, aby były one właściwie wypoziomowane. Następnie mocuje się do nich druty wiązałkowe, które trzeba mocno napiąć w celu utworzenia ław drutowych. Pod żadnym pozorem nie powinno się stosować żyłek lub sznurków, ponieważ są one zbyt elastyczne. Na tym etapie dobrą praktyką jest umieszczenia tzw. repera, czyli punktu odniesienia, od którego odmierza się wszystkie wysokości. Może to być wbita w ziemię stalowa kształtka czy linia na słupku ogrodzenia lub na słupie elektrycznym.
Wykopy pod ławę fundamentową
Wykopy rozpoczynają się od usunięcia górnej warstwy ziemi nazywanej też humusem. Odrzucając ją, pamiętaj, żeby lądowała z dala od wykopu, aby znowu nie znalazła się w rowie. Humus możesz później wykorzystać do użyźnienia ziemi w ogrodzie. Na tym etapie druty wiązałkowe należy zwinąć, a później ponownie rozwinąć, gdy już usuniesz ziemię.
Istotny jest kształt wykopu pod ławę fundamentową. Jego dół powinien być nieco węższy niż góra, co pozwoli uzyskać lekko nachyloną skarpę. W zależności od rodzaju gruntu, na którym stawiasz budynek, kąt nachylenia będzie się różnić, np. na piaszczystym terenie powinien on wynosić maks. 35°, a na gliniastym od 50 do 60°.
Jeżeli decydujesz się na stawianie ławy fundamentowej z odeskowaniem, wówczas musisz pamiętać o wykopaniu dodatkowych 15 cm na szalunek. Musisz też wylać warstwę „chudego betonu”, który będzie wysychać przez ok. 24 godziny. Po tym czasie można po nim chodzić i ustawiać deski szalunkowe. W przypadku ławy fundamentowej w gruncie wykop należy wyłożyć folią hydroizolacyjną. Powinna ona też być rozwinięta na 20-30 cm po obu stronach.
Zbrojenie w ławie fundamentowej
Wspominaliśmy już, że zbrojenie nie jest konieczne w ławach fundamentowych, jednak warto z niego skorzystać, jeżeli chcesz, aby budynek stał pewnie. Pamiętaj przy tym, że ława zbrojona powinna być większa, co musisz uwzględnić w wymiarach.
Zbrojenie składa się przeważnie z 4 stalowych prętów o średnicy 12 cm. Są one połączone strzemionami z prętów 6 mm. Ważne jest, żeby zbrojenie było ciągłe, a więc pręty powinny być ze sobą połączone na zakładkę. Dla gładkich prętów długość zakładki wynosi 50 cm, a żebrowych 40 cm.
Zbrojenie w narożnikach można ze sobą połączyć na dwa sposoby. Pierwszy z nich uwzględnia wykorzystanie dodatkowych prętów w kształcie litery L, przy czym ich każde ramię powinno mieć długość ok. 1 m. W drugim sposobie należy zagiąć pod kątem prostym 20-centymetrowe zakończenia wszystkich prętów głównych. Miejsca styku łączy się za pomocą drutu wiązałkowego. Gotowe zbrojenie należy podwiesić na bokach deskowania lub umieścić na specjalnych podkładach tak, aby odległość między chudym betonem/folią, a dolnymi prętami wynosiła 4 cm.
Betonowanie ławy fundamentowej
Zanim zaczniesz betonować, upewnij się, że szalunek jest polany wodą lub pokryty preparatem adhezyjnym umożliwiającym demontaż odeskowania bez ryzyka uszkodzenia ławy fundamentowej.
Beton należy wylewać, aż do wypełnienia szalunku lub wykopu w gruncie. Konieczne jest jego odpowiednie odpowietrzenie. Beton ciekły i półciekły nakłuwa się stalowym prętem lub szpadlem, a także opukuje się odeskowanie. W przypadku konsystencji plastycznej oraz gęstoplastycznej należy skorzystać z wibratora wgłębnego. Należy jednak uważać, aby nie dotykać nim desek i zbrojenia! Gdy beton lekko się zwiąże, można wyrównać jego powierzchnię łopatą.
Podczas betonowania ważna jest szybkość. Warstwa nie może bowiem wyschnąć przed wylaniem kolejnej, ponieważ może to wpłynąć na spójność całości. Na wyłożenie ławy fundamentowej masz maksymalnie kilka godzin.
Po wszystkim konieczne jest właściwe zabezpieczenie całości przed zbyt szybkim wysychaniem. W tym celu fundament zakrywa się folią lub regularnie polewa wodą przez 7-14 dni, zaczynając 24 godzin od wylania betonu. Czynność należy powtarzać przez 3 dni co 3 godziny w dzień i raz w nocy. Później częstotliwość polewania powinna wynieść 3 razy na dobę. Można pominąć ten etap jeśli temperatura na zewnątrz wynosi mniej niż 5°C.
Do demontażu odeskowania można przystąpić po upływie 7 dni. Z kolei pełną wytrzymałość na ściskanie beton nabiera po 28 dniach.
Izolacja przeciwwilgociowa ławy fundamentowej
Suchy fundament należy odpowiednio zabezpieczyć przed wilgocią za pomocą specjalnej papy podkładowej przyklejanej na lepik asfaltowy. Jeżeli wylewałeś ławę fundamentową w gruncie i zastosowałeś folię hydroizolacyjną, wówczas wystarczy zawinąć jej luźne brzegi. Ważne, żeby nie były uszkodzone.
Zasypywanie ławy fundamentowej
Ostatnim etapem jest zasypanie fundamentu. Robi się to zaraz po zdjęciu szalunku i założeniu izolacji przeciwwilgociowej. Chcąc wykorzystać ziemię z wykopów, zwróć uwagę czy nie zawiera ona zanieczyszczeń organicznych mogących przyczyniać się do korozji betonu. Po zasypaniu grunt trzeba jeszcze ubić zagęszczarką.
Narzędzia niezbędne do wykonania ławy fundamentowej
Do przeprowadzenie wszystkich wyżej opisanych etapów będziesz potrzebować odpowiedniego wyposażenia. Nie obejdzie się bez wykorzystania specjalistycznych maszyn budowlanych.
Zanim jednak sięgniesz po ciężki sprzęt, musisz zaopatrzyć się w dobrej jakości łopatę. Większe wykopy możesz wykonać za pomocą koparko-spycharki, ale dobry szpadel zawsze znajdzie zastosowanie na budowie. Z ręcznych narzędzi nie może też zabraknąć młotka do wbijania palików czy przybijania desek szalunkowych oraz nożyc do drutów wiązałkowych. Warto też zaopatrzyć się w giętarkę oraz przecinarkę do prętów stalowych. Przydadzą się do skracania i kształtowania zbrojeń.
Z urządzeń elektrycznych i spalinowych bez wątpienia będzie potrzebna betoniarka do łączenia dużej ilości cementu, piasku oraz wody. Wspominaliśmy o wibratorze wgłębnym do odprowadzania powietrza z mieszanki oraz zagęszczarce do gruntu, którą ubijesz ziemię po zasypaniu wykopu.
Ława fundamentowa – podsumowanie
Ława fundamentowa to niezwykle ważny element każdego budynku. Bez niej ciężar byłby rozprowadzany nierównomiernie, co może nawet doprowadzić do katastrofy budowlanej. Dlatego tak ważne jest właściwe zaplanowanie, wymierzenie oraz wykonanie ławy fundamentowej. Po przeczytaniu tego artykułu z pewnością już wiesz, jak to zrobić.
Szukasz inspiracji na urozmaicenie terenu nie tylko wokół swojego domu? Przeczytaj nasze pozostałe wpisy, a dowiesz się m.in. jak zbudować domek na działce ogrodniczej.
Udostępnij