Zastanawiasz się, jaki typ spawania wybrać? W naszym poradnikowym artykule przedstawiamy spawanie metodą TIG. Dowiesz się, jakie są jego najważniejsze parametry, jak wybrać odpowiedni sprzęt, a także poznasz najczęściej popełniane przez spawaczy błędy. Znajdziesz tu również odpowiedź na kluczowe pytanie: co można spawać TIG-iem?
Zastanawiasz się, jaki typ spawania wybrać? W naszym poradnikowym artykule przedstawiamy spawanie metodą TIG. Dowiesz się, jakie są jego najważniejsze parametry, jak wybrać odpowiedni sprzęt, a także poznasz najczęściej popełniane przez spawaczy błędy. Znajdziesz tu również odpowiedź na kluczowe pytanie: co można spawać TIG-iem?
Parametry spawania TIG
Opisywana metoda wykorzystuje nietopliwą elektrodę wolframową w osłonie gazów obojętnych (najczęściej argonu i helu) lub ich mieszanek. Do produkcji elektrod wykorzystuje się zarówno czysty wolfram, jak i wzbogacony tlenkami. Na skład chemiczny wskazują oznaczenia kolorystyczne:
- Zielona – z czystego wolframu
- Szara – z dodatkiem tlenku ceru (cerowa)
- Biała – z dodatkiem tlenku cyrkonu (cyrkonowa)
- Złota – z dodatkiem tlenku lantanu (lantanowana)
- Czerwona – z dodatkiem tlenku toru (torowana)
Elektrody różnią się także średnicą. Najcieńsze pręty mają grubość 1 mm, a najgrubsze 6,4 mm.
Do zajarzenia łuku dochodzi między elektrodą a obrabianym materiałem. Podczas procesu spawania gaz osłonowych chłodzi elektrodę i zabezpiecza jeziorko spawalnicze przed działaniem gazów atmosferycznych. Dzięki temu, że nie jest używany topnik, łączenie nie generuje znaczących zmian w składzie chemicznym materiałów. Nie pojawiają się także rozpryski.
Do najważniejszych parametrów spawania TIG należą:
- Rodzaj i natężenie prądu. Do omawianej metody może być używany zarówno prąd stały, jak i prąd przemienny. Jeśli decydujesz się na prąd stały, wtedy proces może odbywać się z biegunowością ujemną albo dodatnią. Elektroda podłączona do bieguna dodatniego powoduje mocne nagrzewanie końcówki, co wymusza zmniejszenie dopuszczalnego natężenia prądu. W sytuacji, kiedy zależy Ci na wysokim natężeniu, musisz wykorzystać elektrodę o większej średnicy. Spawanie z kolei prądem przemiennym nie wymaga takich ograniczeń, może jednak zmniejszyć jakość spawu. Czynnikiem, który decyduje o głębokości wtopienia i szerokości spoiny jest natężenie prądu. Zwykle ma ono zakres od 5 do 600 A.
- Napięcie łuku. Odpowiada za jego długość, a także kształt spoiny zależnie od użytego gazu. Jego wartość wiąże się materiałem elektrody oraz ustawionym natężeniem prądu.
- Prędkość spawania. Oznacza prędkość przemieszczania się elektrody z jarzącym się łukiem. Obejmuje przedział od 0,05 do 0,4 m/min. Podobnie jak natężenie prądu ma wpływ na głębokość wtopienia i szerokość spawu. Zależy nie tylko od umiejętności spawacza i pozycji spawania, ale również grubości oraz specyfiki materiału i natężenia prądu.
- Rodzaj i natężenie przepływu gazu ochronnego. O tym, jak ważny jest gaz ochronny, pisaliśmy na początku artykułu. W wielu poradnikach spotkasz się z informacją, że najlepiej używać argonu 4.0 lub jego rodzajów o jeszcze wyższej czystości 4.5 i 5.0. Są to gazy o bardzo dobrej jakości. Zwykle przyjmuje się, że w neutralnych warunkach przepływ wynosi 6-15 lub 5-20 l/min. Aby zachować skuteczność i bezpieczeństwo podczas pracy z gazem, trzeba zaopatrzyć się w dyszę o odpowiednim kształcie. Jeśli chcesz bardzo precyzyjnie regulować przepływ gazu, należy użyć reduktora wyposażonego w przepływomierz.
- Średnica i rodzaj elektrody nietopliwej. Wspomniane na początku artykułu typy elektrod dobiera się na podstawie materiału. Należy zatem brać pod uwagę rodzaj prądu, jego biegunowość i natężenie. Zestawienia parametrów świetnie pokazują tabele dostępne w publikacjach typu spawanie tig poradnik, poradnik spawacza itp.
- Balans i częstotliwość prądu przemiennego. Są to parametry typowe dla spawania TIG AC. Częstotliwość wynosi 60-200 Hz (często jako optymalny zakres zaleca się 80-120 Hz). Balans prądu przemiennego ma szczególne znaczenie przy obróbce aluminium, czyli metalu trudno spawalnego. Dotyczy on rozkładu ciepła między spawanym materiałem a elektrodą.
Jak dobrać prąd spawania TIG
Doświadczony spawacz pracujący latami w zawodzie intuicyjnie wie, jak ustawić prąd. Co więc zrobić, jeśli nie ma się dużej wprawy i trudno samemu oszacować, jaka wartość jest najwłaściwsza? Postępując metodą prób i błędów, można doprowadzić do marnowania materiału. W takich sytuacjach z pomocą przychodzą tabele zależności. Pokazują one, co spawać, jakim prądem i jaką elektrodą. Przykładowo: stal miękka o grubości 2-3 mm wymaga natężenia 60-70 A i użycia elektrody o średnicy 2 mm. Z łatwością znajdziesz je na portalach dotyczących spawalnictwa, stronach producentów elektrod oraz poradnikach dla techników. Początkującym poleca się spawarki z funkcją płynnej regulacji prądu.
Spawanie TIG spoina
Metoda TIG pozwala wykonać czystą spoinę o wysokiej jakości, co uważa się za jedną z jej głównych zalet. Niezależnie jednak od tego, z jaką starannością i jaką metodą spoina została wykonana, przyjmuje się ogólny podział:
- Spoina czołowa. Powstaje między ścianką tworzącą grubość jednego elementu z taką samą ścianką drugiego elementu. Występuje w dwóch rodzajach: z pełnym przetopem, gdy obejmuje całą grubość, oraz z niepełnym przetopem, gdy obejmuje jej część.
- Spoina pachwinowa. Powstaje w rowku między dwiema ściankami spoiny, które nie są ukosowane. Ukosowanie to sposób cięcia, w którym krawędź nie jest ustawiona prostopadle do wierzchu elementu obrabianego.
- Spoina brzeżna. Jest typem spoiny wykonywanym na całej grubości blachy albo jej części. Polega na podgięciu i przetopieniu jej brzegów bez użycia spoiwa. Nadaje się do blach o maksymalnej grubości 3 mm.
- Spoina otworowa. Aby ją stworzyć, w jednym ze spajanych elementów musi występować otwór podłużny lub okrągły. Wypełnia się go spoiwem.
- Spoina punktowa. Do jej wykonania nie jest konieczny otwór. Jedna blacha zostaje przetopiona, a następnie wtapia się w drugą, znajdującą się pod nią.
SPAWARKI STAMOS
DLA POCZĄTKUJĄCYCH I PROFESJONALISTÓW
Błędy przy spawaniu TIG
Każdy, kto stawia pierwsze kroki w spawalnictwie, może popełnić błędy wynikające z braku doświadczenia. To zupełnie normalne, a wprawa przychodzi z czasem. Poniżej przedstawiamy listę najczęściej pojawiających się błędów:
- Spoiwo z niestabilnej ręki. Tak dostarczane spoiwo powoduje, że jego warstwa jest nieprawidłowa. Jeśli proces spawania zostanie przerwany (np. spoiwo zetknie się z elektrodą), można je wznowić. Wtedy jednak należy wyszlifować zamoczony kawałek elektrody, żeby wolfram nie dostał się do spoiny. Będzie ona czysta bez dodatków obcych materiałów.
- Niepoprawna technika prowadzenia uchwytu. Nie należy robić zbyt szerokich zakosów. Wskazane jest energicznie przesuwać się do przodu i trzymać palnik pod kątem ostrym.
- Brak zabezpieczenia płynnej spoiny. Jeśli zdecydujesz się zrobić krótką przerwę w spawaniu, pamiętaj, że trzeba zabezpieczyć miejsce płynnej spoiny. Musi ona zastygnąć. Później można kontynuować pracę.
- Niepoprawne wznowienie spawania. Po przerwie od razu trzeba dostarczyć spoiwo, wytopić jeziorko i dostarczać kolejne materiały.
Jeśli popełnisz te błędy, w konsekwencji otrzymasz nieregularną spoinę, a także przegrzaną blachę. Oczywiście taki spaw można wykonać, ale nie będzie on staranny ani estetyczny.
Zawsze należy mieć na uwadze właściwy dobór prądu spawania, przepływ gazu oraz rodzaj spoiwa. Jeśli mimo tego spoina ma porowatą strukturę, warto upewnić się co do materiału. Niekiedy stal okazuje się trudno spawalna i wykonanie idealnej spoiny staje się prawie niemożliwe.
Co można spawać TIGiem
Spawanie metodą TIG uznaje się za bardzo wszechstronne. Ceni się je przede wszystkim dlatego, że nadaje się do łączenia aluminium oraz jego stopów. Wykorzystuje się do tego celu prąd przemienny. Oprócz aluminium TIG stosuje się do innych metali nieżelaznych, np. magnezu, tytanu, miedzi i niklu. Nadaje się również do wszystkich typów stali o właściwościach spawalnych (w tym nierdzewnych i kwasoodpornych). Zwykle opisywaną metodę poleca się do spajania cienkich blach, np. karoserii samochodowych. Oprócz motoryzacji wykorzystuje się ją w wielu branżach, w tym budownictwie (różne rurociągi i rury), lotnictwie, a nawet przemyśle kosmicznym.
Tigomat
Jednym z rodzajów spawarek jest Tigomat. To spawarka służąca do spawania metodą TIG. Na rynku znajdziesz wiele modeli umożliwiających spawanie TIG prądem stałym, a także przemiennym. Tego rodzaju urządzenia dodatkowo zapewniają spawanie elektrodą otuloną. Jednym z producentów oferujących sprzęt w korzystnych cenach jest Stamos. Charakteryzuje się on dużą uniwersalnością, ponieważ sprawdza się w różnych pozycjach spawania.
Decydując się na zakup spawarki, warto zwrócić uwagę na dodatkowe funkcje ułatwiające pracę. Wcześniej w artykule wspomniano o płynnej regulacji prądu, która upraszcza ustawianie tego parametru przez spawaczy, którzy dopiero uczą się fachu. Przydatne okażą się również dwutakt i czterotakt.
Uniwersalność – TIG i spawanie elektrodą otuloną
Precyzyjne i czyste spajanie cienkich materiałów – funkcja Puls
Intuicyjna obsługa – czytelny panel sterowniczy z pokrętłami
Bezpieczeństwo – ochrona przed przegrzaniem
Best deals
- expondo KUP TERAZ
Najważniejsze, czyli praktyka spawalnicza
Znając podstawową teorię spawania elektrodą nietopliwą w osłonie gazów obojętnych, możesz zabrać się za kompletowanie sprzętu: spawarki TIG, elektrod i innych niezbędnych akcesoriów. Wprawę spawacze zdobywają przez wiele lat, dlatego nie można zrażać się początkowymi niepowodzeniami: nierówną spoiną albo przegrzanym materiałem. Warto poznać najczęściej popełniane błędy, a wtedy łatwiej będzie korygować swoje własne. Zwód spawacza także polega na ciągłym doskonaleniu. Nie tylko zdobywaniu nowych uprawnień, ale również jak najlepszym wykorzystywaniu już posiadanych.
Udostępnij