Na myśl o złocistym trunku i puszystej białej pianie cieknie Ci ślinka? Przygotuj więc piwo samodzielnie. W dzisiejszym artykule podpowiadamy, jak warzyć piwo w domu. Jest to nieco trudniejsze niż wyrób wina z owoców, ale daje sporo satysfakcji. Niech domowy trunek zachwyci Ciebie i Twoich gości swoim unikalnym smakiem!
Na myśl o złocistym trunku i puszystej białej pianie cieknie Ci ślinka? Przygotuj więc piwo samodzielnie. W dzisiejszym artykule podpowiadamy, jak warzyć piwo w domu. Jest to nieco trudniejsze niż wyrób wina z owoców, ale daje sporo satysfakcji. Niech domowy trunek zachwyci Ciebie i Twoich gości swoim unikalnym smakiem!
„Piwna rewolucja” stała się faktem. Nastąpił odwrót konsumentów od produkowanych przemysłowo piw na rzecz tych warzonych w lokalnych browarach rzemieślniczych. Zjawisko przełożyło się na renesans domowego piwowarstwa. Miłośnicy i znawcy piwa, tzw. beer geekowie, coraz chętniej przyrządzają ten napój samodzielnie. Odkrywasz nowe smaki, a jednocześnie dzielisz się swoją pasją – w dosłownym tego znaczeniu – z przyjaciółmi. Pomysł wpasowuje się też idealnie w modną obecnie ideę slow food. Opiera się ona na świadomej i zrównoważonej konsumpcji żywności.
Jak ważyć piwo? Po pierwsze, użyj niezbędnych składników
Aby uwarzyć piwo, potrzebujesz zaledwie trzech składników. Zgodnie z „Bawarskim prawem czystości” z 1516 r. do wyrobu trunku dozwolone było użycie jedynie:
- wody,
- słodu jęczmiennego (skiełkowane i wysuszone ziarno),
- chmielu.
Nie dziwne, że tak prosta, aż genialna zasada wywarła wpływ na kształt współczesnego piwowarstwa. Obecnie w zależności od rodzaju warzonego piwa wykorzystuje się również inne słody, np. pszeniczny i żytni. Spotkasz nawet takie dodatki jak ryż, kukurydza, cukier, owoce, soki czy laktoza. Powszechnie stosuje się również ekstrakty chmielowe i różne przyprawy.
Aby z cukrów prostych powstał alkohol, konieczne są oczywiście drożdże. W formie sproszkowanej lub płynnej muszą trafić do słodowej brzeczki. Jeżeli tego zaniechasz, napój przefermentuje spontanicznie, ponieważ dzikie szczepy drożdży są wszechobecne w naszym otoczeniu. Efektu końcowego prawdopodobnie nie przewidzisz (zwykle nie będzie zadawalający).
Jak ważyć piwo? Po drugie, użyj receptury
Piwa dzieli się ze względu na rodzaj fermentacji. Dolną przeprowadzają odmiany drożdży opadające na dno kadzi. Podczas fermentacji górnej specjalne szczepy drożdży zbierają się na powierzchni brzeczki. Piwa dolnej fermentacji nazywane są lagerami. Zależnie od składników (głównie odmiennych rodzajów słodu) do grupy tej należy wiele różniących się smakiem stylów. Wymieńmy np. pilznera, piwo marcowe i portera bałtyckiego. Z kolei najpopularniejszymi rodzajami piw górnej fermentacji są stouty, ale, różne piwa pszeniczne.
W domowych warunkach zwykle przeprowadza się warzenie z użyciem drożdży fermentacji górnej. Przede wszystkim trwa ono krócej. Ponadto nie wymaga problematycznego obniżania temperatury brzeczki do 8-12°C, w której najlepiej czują się drożdże fermentacji dolnej. Dodatkowo koneserzy cenią piwa uwarzone tym sposobem. Zwykle bowiem charakteryzują się różnorodnością aromatów i wyraźniejszym smakiem niż lagery. Dzieje się tak, ponieważ w wyższej temperaturze powstaje więcej wzbogacających bukiet estrów oraz alkoholi wyższych.
Surowce do wyrobu piwa
Jesteś dopiero na początku drogi i nie wiesz, jak warzyć piwo? Najpierw zaopatrz się w tzw. brewkit, czyli fabrycznie nachmielowany ekstrakt słodowy, słód jęczmienny lub ziarno jęczmienne (pszenicę, żyto). Przerobisz je samodzielnie na słód. Nie obejdziesz się też bez dobrej jakości drożdży piwowarskich, chmielu lub ekstraktu chmielowego. Ostatni składnik kupisz w płynie albo w granulkach.
Pamiętaj, że na efekt końcowy duży wpływ ma też rodzaj wody. Do wyrobu domowego piwa górnej fermentacji najlepiej użyj twardej wody (wodociągowej). Piwo będzie odznaczało się dzięki temu wyraźnym chmielowym smakiem. Woda nie powinna być zbyt zażelaziona. Powoduje wtedy cierpki (metaliczny) posmak, a bardzo duża zawartość magnezu podnosi finalną gorycz i kwasowość produktu.
Zestaw do warzenia piwa
W ofercie wielu sklepów znajdziesz jednorazowe zestawy do uwarzenia piwa. Składają się zwykle z:
- brewkitu,
- saszetki z drożdżami,
- 2 plastikowych fermentatorów z akcesoriami (rurka, wężyk, termometr, kapslownica itp.),
- specjalnego środka do dezynfekcji pojemników.
Są one polecane amatorom zaczynającym dopiero przygodę z piwowarstwem. Dlatego, jeśli jeszcze zastanawiasz się, jak warzyć piwo u siebie w domu, przemyśl zakup zestawu.
Jeśli masz większe doświadczenie (lub wymagania), to rozważ urządzenie własnego minibrowaru w piwnicy czy garażu. Hobby wiąże się ze skompletowaniem bardziej profesjonalnego wyposażenia. Niezbędny w takim wypadku jest zakup pojemnika fermentacyjnego z termometrem. Świetnie sprawdzą się też kotły warzelne. Dzięki nim precyzyjnie ustawisz temperaturę zacieru oraz wygodnie przejdziesz przez poszczególne kroki warzenia piwa. Sprzęt zwykle ma wyświetlacz, na którym zobaczysz wszystkie parametry.
Inne niezbędne akcesoria to:
- chłodnica zanurzeniowa do piwa,
- kosz do chmielenia brzeczki,
- balingometr (cukromierz),
- pojemniki do namaczania ziarna (jeżeli zamierzasz samodzielnie przygotowywać słód),
- suszarki do słodu,
- śrutowniki/młynki do słodu,
- pojemniki przelewowe, łyżki do mieszania zacieru, wężyki, kapslownice i butelki.
Zaznaczmy, że wiele osób, które rozpoczynały od domowego warzelnictwa, decyduje się skomercjalizować działalność. Pasja często zaczyna się od pytania „jak warzyć piwo?”. Sprawia, że po pewnym czasie zastawiasz się, jak otworzyć bar z własnymi trunkami lub założyć profesjonalny browar rzemieślniczy.
Etapy produkcji piwa
Wyrób piwa składa się z kilku ważnych etapów: gotowania zacieru, odsączania brzeczki, ochładzania, fermentowania. Żadnego nie wolno pomijać! Piwo warzone w domu jest dużo bardziej wrażliwe na błędy niż to, powstające w wielkich browarniczych kadziach. Oprócz trzymania się wytycznych niezwykle istotna jest też higiena, gdyż nawet niewielkie zanieczyszczenia mogą popsuć Twoją pracę.
Przygotowanie
Warzenie piwa trwa kilka godzin. Rozpocznij je od dodania rozdrobnionego słodu do wody w proporcji 1 kg na 3 litry. Następnie dokładnie mieszaj całość, podgrzewając do ok. 65°C (zależy od stylu piwa). Utrzymuj zacier w tej temperaturze przez godzinę. Skrobia rozłoży się wtedy na cukry zdolne do fermentacji. Możesz również zacierać piwo w różnych temperaturach, przerywając ogrzewanie na określony czas, czyli stosując tzw. przerwy:
- białkową – peptydazy rozkładają wówczas białka na mniejsze cząstki (w temp. 53°C),
- cukrowo-maltozową – amylazy rozkładają skrobię (63°C),
- drugą przerwę cukrową – powstają cukry niepodlegające fermentacji (75°C).
Zastosowanie powyższych przerw sprawia, że uzyskasz piwo o głębszym smaku. Z reguły też brzeczka będzie lepiej fermentować. Na koniec podgrzewania przeprowadź próbę jodową, dodając do ok. 20 ml zacieru kilka kropel płynu lugola. Jeżeli próbka zmieni kolor, to znaczy, że proces się powiódł.
Po wszystkim przefiltruj całość, aby pozbyć się resztek ziarna. Najlepiej zrobić to, odlewając całość przez tkaninę filtrującą do innego naczynia. Następnie po osadzeniu się resztek na dnie zlej ciecz za pomocą wężyka. Tak powstałą brzeczkę gotuj przez kolejną godzinę (ma bulgotać) z dodatkiem ustalonej dawki chmielu. Np. 120-200 g nada się na 20 l dla mocno chmielowych typu AIPA, a 30 g dla subtelniejszych piw pszenicznych. Chmielenie przeprowadzaj w specjalnych koszyczkach, które ułatwiają usunięcie szyszek.
Po godzinie całość jak najszybciej schłodź do temperatury 20°C. Przelej od góry za pomocą wężyka do właściwego fermentatora. Pozostały na dnie mętny osad wyrzuć (będzie to zwykle ok. 2 l na 20-30 l).
Fermentacja
Po napełnieniu kadzi rozsyp na powierzchni brzeczki drożdże, lekko przymykając pokrywę. W ciągu kilku godzin nastąpi burzliwa fermentacja trwająca do tygodnia. W tym czasie całość utrzymuj w optymalnej dla drożdży górnej fermentacji temperaturze 16-24°C. Po 5-6 dniach posłuż się balingomierzem. Sprawdzisz w ten sposób, czy drożdże przerobiły już cukier na alkohol. Następnie odciągnij powstałe młode piwo, przelewając je do drugiego fermentatora. Jego wyposażoną w rurkę fermentacyjną pokrywę szczelnie zamknij. Na tym możesz również dodać kolejną dawkę chmielu (jest to chmielenie na zimno).
Tak zwana cicha fermentacja powinna trwać do ok. 2 tygodni. W tym czasie trunek jest niestety bardzo wrażliwy na zepsucie (infekcję bakteriami). Powód to zwykle niedostateczne wysterylizowanie fermentatora, rurki, wężyka lub zanieczyszczenia z chmielu. Dlatego niektórzy piwowarzy, wiedzący, jak warzyć piwo, poprzestają jedynie na fermentacji burzliwej. Od razu po niej przechodzą do kolejnego kroku.
Butelkowanie
Po przefermentowaniu piwo zabutelkuj. W celu jego nagazowania do każdej butelki nasyp ok. 0,5 małej łyżeczki cukru lub glukozy. Pozostałe przy życiu drożdże przerobią je na alkohol (tzw. refermentacja), wytwarzając dwutlenek węgla. Musisz uważać! Zbyt mała ilość cukru spowoduje, że napój będzie słabo musował. Natomiast zbyt duża może doprowadzić do rozsadzenia butelek. Zatem unikaj skrajności.
Butelki napełniaj, zlewając piwo znad osadu z pozostawieniem ok. 5 cm wolnego miejsca od ich szczytu. Po zakapslowaniu potrząsaj nimi, aby cukier się rozpuścił. Odłóż je w ciepłe miejsce (ok. 24°C) na ok. tydzień. Następnie przełóż w ciemne i chłodne w celu sklarowania na kolejne 7 dni. Po tym czasie piwo jest gotowe do spożycia. Możesz zaserwować je znajomym na wiele spsobów, ale najpierw przeczytaj nasz artykuł, w którym poznasz różne techniki nalewania piwa!
Zaznaczmy, że im więcej ekstraktu zawiera trunek, tym dłużej będzie dojrzewać. Mocno alkoholowe i esencjonalne, ciemne piwa typu porter lub barley wine przechowasz, podobnie jak różne rodzaje win, nawet przez kilka lat. W tym czasie nabiorą głębokiego smaku i złożonego bukietu.
Jak warzyć piwo? Jak lubisz!
Samodzielne warzenie piwa jest dość pracochłonne, ale potrafi dać sporo satysfakcji. Niewielkim nakładem kosztów uzyskasz unikalny trunek o wyjątkowym aromacie, którego próżno szukać na sklepowych półkach. Wiele osób eksperymentuje. Dosypują do słodu np. płatków ryżowych czy owsianych. Zamiast chmielu stosują zioła (lawendę, miodunkę, piołun czy nawet trawę cytrynową). Na etapie fermentacji do brzeczki dodasz z powodzeniem melasy lub soku owocowego. Wszystko zależy od Twojej piwowarskiej wyobraźni i upodobań smakowych.
Jeżeli zainteresował Cię ten artykuł i wiesz już, jak warzyć piwo, sprawdź, czym jest szablowanie szampana. Przeczytaj przy jakich okazjach je stosować.
Udostępnij