Wędzenie stanowi doskonały sposób konserwacji żywności. Dodatkowo zapewnia jej niepowtarzalny smak i aromat. Podpowiadamy, jak zbudować wędzarnię ogrodową, aby móc na co dzień cieszyć się samodzielnie przyrządzonymi wyrobami!
Wędzenie stanowi doskonały sposób konserwacji żywności. Dodatkowo zapewnia jej niepowtarzalny smak i aromat. Podpowiadamy, jak zbudować wędzarnię ogrodową, aby móc na co dzień cieszyć się samodzielnie przyrządzonymi wyrobami!
- Czym jest i do czego służy wędzarnia ogrodowa?
- Budowa wędzarni ogrodowej – co należy wziąć pod uwagę?
- Jak zbudować drewnianą wędzarnię?
- Jak zbudować murowaną wędzarnię ogrodową?
- Jak zrobić wędzarnię z beczki?
- Niezbędne narzędzia do budowy wędzarni ogrodowej
- Projekt ogrodu a wędzarnia
- Jak zbudować wędzarnię ogrodową – podsumowanie
Czym jest i do czego służy wędzarnia ogrodowa?
Konserwacja żywności za pomocą dymu znana jest od tysiącleci. Wędzenie likwiduje bakterie oraz chorobotwórcze grzyby, jednocześnie ograniczając ich ponowne namnażanie. Wydłużenie trwałości produktów wynika również z ich jednoczesnego podsuszenia. Do wędzenia używa się drewna drzew i krzewów liściastych (zwłaszcza owocowych) z ewentualnym dodatkiem ziół lub jałowca. Drewno z drzew iglastych nie jest stosowane, ponieważ oblepia produkty sadzą i nadaje im nieprzyjemnego posmaku terpentyny.
Wyróżnia się kilka rodzajów wędzenia:
- wędzenie na zimno: w temp. 16-22°C i wilgotności 90-95% (trwa nawet kilkanaście dni);
- wędzenie na ciepło: w temp. 23-40°C i wilgotności 70-90% (zajmuje zwykle od 4 do 48 godzin);
- wędzenie na gorąco: w temp. 40-90°C (trwa do maks. 3-4 godzin);
- wędzenie z pieczeniem: w temp. powyżej 90°C (czas do 3 godzin);
- wędzenie bez dymu: impregnowanie produktów preparatem wędzarniczym.
Do wędzenia potrzebna jest wędzarnia, czyli miejsce, w którym produkty będą odymiane tlącymi się zrębkami. Może to być specjalnie wydzielone pomieszczenie w budynku, urządzenie w typie szafy z kominem lub większa konstrukcja wolnostojąca. W praktyce świetnie sprawdzają się niedrogie w budowie wędzarnie ogrodowe. Są bardzo praktyczne, a pomysłowo zaaranżowane stanowią ciekawą ozdobę.
Budowa wędzarni ogrodowej – co należy wziąć pod uwagę?
Zastanawiając się, jak zaprojektować ogród, warto zawczasu wyznaczyć miejsce na wędzarnię. Przede wszystkim nie może być ona uciążliwa dla otoczenia. Dobrze, aby stała w zaciszu oraz pewnym oddaleniu od budynków (zwłaszcza okien). Warto przy tym wziąć pod uwagę najczęstszy kierunek wiejących wiatrów. Jeżeli chcesz umiejscowić ją przy tarasie, to zadbaj o odpowiednio wysoki komin, aby dym nie zakłócał Twojego odpoczynku.
Wędzarnia powinna być dostosowana do określonych potrzeb. Dla typowych zastosowań (wędzenie wędlin na święta czy ryb po wędkowaniu) wystarczy obiekt o wymiarach 50 x 40 x 100 cm. Jeżeli masz dużą rodzinę (4+) lub chcesz częstować innych wyrobami, to warto postawić większą wędzarnię. Pozwoli to zaoszczędzić czas przeznaczony na wstawianie kolejnych partii.
Warto też wcześniej rozrysować plan wędzarni, pamiętając, że musi składać się z:
W przypadku wędzenia na gorąco po prostu umieszcza się produkty ok. 50 cm nad żarem. Jeżeli chcesz wędzić na zimno, to komora powinna być oddzielona od paleniska specjalnym kanałem o dł. 1-5 m. Pozwoli on schłodzić dym do optymalnej temperatury. Pomoże w tym również filtr – czyli czysty, gruby żwir rozsypany na siatce o gęstych oczkach.
Wędzarnia powinna być również wyposażona w drzwi, które ograniczą dostęp tlenu. Dzięki temu drewno nie będzie płonąć żywym ogniem, ale powoli tlić się, wydzielając dym.
Jak zbudować drewnianą wędzarnię?
W przypadku budowy wędzarni ogrodowej świetnie sprawdzą się deski, z których zbijesz konstrukcję o pożądanej wielkości. Powinny one być z drewna drzew liściastych (dobrze nadaje się buk i dąb). Zabezpiecza się je impregnatem tylko z zewnątrz. Nie wolno używać desek już pomalowanych lub impregnowanych z obu stron. Będą one bowiem pod wpływem wyższej temperatury wydzielać szkodliwe substancje. Doskonale sprawdzają się konstrukcje w kształcie małego domku z kominem pośrodku lub na tylnej ścianie. Dach powinien być spadzisty, co ułatwi odpływ wody i przedłuży trwałość budowli.
Palenisko może być murowane lub wykonane z żeliwa, np. z małej beczki przyciętej na wys. ok. 30 cm. Jeżeli ma być na zewnątrz (w celu wędzenia na zimno), to warto umieścić je w zagłębieniu. Następnie należy doprowadzić z niego do komory rurę. Najlepiej, aby dym wydostawał się z samego środka wędzarni – koniecznie od podłogi. W tym celu robi się specjalny wykop lub umieszcza komorę wędzarniczą na podwyższeniu.
Komin – świetny będzie z metalowej rury – warto wyposażyć w daszek, który zapobiegnie wpadaniu do środka wody w trakcie deszczu. Dla lepszej cyrkulacji dobrze, aby był umieszczony pod lekkim kątem 10°.
Jak zbudować murowaną wędzarnię ogrodową?
Murowane wędzarnie ogrodowe można zrobić z cegły klinkierowej, kamieni lub betonowych pustaków, które łączy się zaprawą. Jest to wprawdzie nieco bardziej skomplikowane, ale zasady są podobne, jak w przypadku wędzarni drewnianych. Konstrukcja taka ma dużo większą trwałość, więc warto ją dobrze przemyśleć. Trudniej będzie ją bowiem w razie potrzeby usunąć lub przestawić.
Wędzarnię murowaną warto rozbudować o praktyczne elementy. Wielofunkcyjna budowla może również zawierać np. grilla, a nawet piec chlebowy. Z kolei specjalna wnęka, czyli mini drewutnia, z powodzeniem posłuży do przechowywania zrębków.
Jak zrobić wędzarnię z beczki?
Wędzarnię zrobisz również z metalowej beczki. Najlepiej sprawdzi się żeliwna lub stalowa. Powinna być nieużywana lub niezwykle dokładnie wyczyszczona i umyta. Nie może na niej być w żadnym wypadku pozostałości po farbach, paliwach, olejach.
Najpierw należy wyciąć górę i spód, a w miejscu, gdzie było dno zamontować metalową siatkę o gęstych oczkach. Wysypuje się na niej następnie warstwę grubego żwiru/drobnych kamieni. Następnie na odpowiedniej wysokości po obu stronach wierci się otwory (mogą być też wcięcia w samej górze). Mocuje się w nich drążek do zawieszenia haczyków. Górę z kolei trzeba zabezpieczyć niezbyt szczelną pokrywą lub przepuszczającym dym materiałem (np. kocem). Całość na końcu stawia się nad paleniskiem lub rurą doprowadzającą dym do komory.
Zaletą tego typu wędzarni jest szybkie i dość łatwe wykonanie. Dużą wadą natomiast niewielka estetyka oraz mała trwałość. Wędzarnia nie powinna pozostawać na zewnątrz przez cały rok, ponieważ bardzo szybko zardzewieje.
-
Walec ogrodowy – 49 cm – ręczny
-
Saperka składana – z kilofem i piłą
-
Koparka łańcuchowa – 7 KM – gł. kopania do 450 mm
8 199,00 zł6 999,00 zł -
Ubijak wibracyjny – skoczek – 4,8 kW 4 149,00 zł
Niezbędne narzędzia do budowy wędzarni ogrodowej
Podczas budowy przydatne będą rozmaite urządzenia do ogrodu, dzięki którym wyrównasz ziemię pod wędzarnię, wykopiesz dół na palenisko czy przewód dymowy. Będą to np. szpadel, koparka łańcuchowa, walec ogrodowy, wózek do ziemi.
Do skonstruowania wędzarni drewnianej przydadzą się z kolei:
- piła do przecinania drewna,
- szlifierka do wygładzania drewna,
- młotek,
- wkrętarka/wiertarka,
- gwoździe, wkrętaki.
Powyższe narzędzia przydadzą Ci się też, jeżeli zastanawiasz się, jak zrobić huśtawkę ogrodową. Murowana wędzarnia wymaga z kolei kielni, pojemnika do mieszania zaprawy, poziomicy i wiertarki do wywiercenia otworów na zawiasy. Z kolei wędzarnię z beczki zrobisz, używając jedynie przecinarki do metalu (lub szlifierki tarczowej) i wiertarki.
Materiałami niezbędnymi w każdym wypadku będzie również żwir lub tłuczeń, na którym stawia się palenisko, metalowe zawiasy do drzwi, pręt stalowy o śr. 1 cm (do wieszania haczyków) oraz akcesoria typu termometr i higrometr. Bardzo ułatwiają wędzenie, pomagając uzyskać oczekiwane efekty.
Projekt ogrodu a wędzarnia
Jak już wcześniej wspomniano, ciekawie zaprojektowana wędzarnia może stanowić ozdobę ogrodu. Warto ją wkomponować w inne elementy małej architektury. Osoby zastanawiające się, jak zrobić skalniak w ogrodzie mogą np. oprzeć jedną jego ścianę o murowaną wędzarnię z polnych kamieni. Nada jej to bardzo naturalnego i ciekawego wyglądu, który na pewno przykuje uwagę niejednych oczu.
Jeżeli natomiast chcemy ukryć naszą konstrukcję, to warto obsadzić ją krzewami iglastymi. Zarówno w lecie, jak i w zimie będzie ona wówczas niewidoczna. W takim przypadku także przemyślane przycinanie żywopłotu może spełnić rolę maskującą.
Jak zbudować wędzarnię ogrodową – podsumowanie
Budowa wędzarni ogrodowej nie jest skomplikowana i nie wymaga dużych umiejętności. Dzięki własnemu urządzeniu do wędzenia można cieszyć się niewielkim nakładem kosztów wyrobami o atrakcyjnym smaku i zapachu. Warto przy tym zaznaczyć, że do wędzenia używa się nie tylko mięsa, ryby i wędliny. Takiej metodzie konserwacji poddaje się też różne rodzaje serów (zarówno żółte, jak i twarogowe), wyroby z soi (tofu), jajka, warzywa czy nawet niektóre owoce (jabłka, gruszki).
Jeżeli nie masz czasu na samodzielne budowanie, wędzisz bardzo często (np. prowadzisz agroturystykę) i zależy Ci na powtarzalności, to warto nabyć profesjonalną wędzarnię. Urządzenia tego typu są zaprojektowane przez ekspertów, dlatego odznaczają się dużą wydajnością i ergonomią. Materiał wykonania – stal nierdzewna – charakteryzuje się ponadto bardzo długą żywotnością. Jest również estetyczny i bezpieczny dla żywności.
Jeśli posiadasz własny kawałek ziemi, to sprawdź, jak zaplanować nawadnianie ogrodu, aby rośliny rosły w nim zdrowo i cieszyły oko.
Udostępnij