Grzyby, wirusy, bakterie i pasożyty mogą przyczyniać się do rozwoju wielu groźnych schorzeń. Aby pozbyć się ich z naszego otoczenia, należy regularnie dezynfekować pomieszczenia. W dzisiejszym artykule przedstawiamy popularne metody dezynfekcji wraz z omówieniem ich skuteczności.
Grzyby, wirusy, bakterie i pasożyty mogą przyczyniać się do rozwoju wielu groźnych schorzeń. Aby pozbyć się ich z naszego otoczenia, należy regularnie dezynfekować pomieszczenia. W dzisiejszym artykule przedstawiamy popularne metody dezynfekcji wraz z omówieniem ich skuteczności.
- Co to jest dezynfekcja?
- Czym dezynfekować pomieszczenia? Jakich metod dezynfekcji użyć, aby cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem?
- Urządzenia do dezynfekcji pomieszczeń
- Środki i płyny do dezynfekcji pomieszczeń
- Dezynfekcja mieszkania po koronawirusie i nie tylko, czyli jak odkazić mieszkanie po przebytej chorobie
- Dezynfekcja domu w walce z pasożytami: świerzby, pluskwy, owsiki
Co to jest dezynfekcja?
Dezynfekcja polega na eliminacji mikroorganizmów z otoczenia człowieka do takiego poziomu, aby nie stanowiły dla niego zagrożenia. Podczas procesu likwiduje się zdecydowaną większość bakterii, wirusów, grzybów oraz pasożytów (99-100%). Dezynfekować można zarówno miejscowo ludzką skórę, przedmioty codziennego użytku, jak i całe pomieszczenia (łącznie z powietrzem). W celu usunięcia form przetrwalnikowych np. cyst, sięga się natomiast po metody sterylizacyjne. Mają one zastosowanie w przypadku narzędzi chirurgicznych czy stomatologicznych.
Czym dezynfekować pomieszczenia? Jakich metod dezynfekcji użyć, aby cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem?
Aby pozbyć się chorobotwórczych mikrobów, konieczne bywa zastosowanie środków radykalnych. Sposoby te polegają na fizycznym niszczeniu drobnoustrojów za pomocą pary wodnej lub promieni UV-C, a także substancji chemicznych. Skuteczność w walce z bakteriami i wirusami wykazują m.in.:
- alkohole,
- związki srebra, miedzi i rtęci,
- środki powierzchniowo czynne,
- formaldehyd,
- aldehyd glutarowy,
- fenole,
- utleniacze (np. woda utleniona, chlor),
- nadmanganian potasu,
- kwasy,
- zasady,
- pochodne etakrydyny.
Na bazie wyżej wymienionych substancji produkowane są różnego rodzaju preparaty do dezynfekcji powierzchni. Mają one najczęściej formę płynów (również do spryskiwania) i żeli. W mieszkaniach należy dezynfekować w pierwszej kolejności miejsca często dotykane przez ludzi rękoma:
- klamki,
- stoły,
- poręcze,
- włączniki świateł,
- uchwyty przedmiotów,
- biurka,
- toalety,
- krany, umywalki.
Czyszczenie stali nierdzewnej i innych gładkich powierzchni nie nastręcza zwykle trudności. Niektóre chorobotwórcze mikroorganizmy zadamawiają się jednak w trudno dostępnych miejscach. Dotyczy to zwłaszcza pleśni kryjących się w zawilgoconych ścianach lub pod podłogami, a także roztoczy żyjących w dywanach czy zasłonach. Aby je zlikwidować, stosuje się ozonowanie pomieszczeń. Metoda ta – podobnie jak naświetlanie promieniami UV – wykazuje skuteczność również przeciwko mikrobom posiadającym zdolność unoszenia się w powietrzu (np. wirusom, grzybom).
Urządzenia do dezynfekcji pomieszczeń
Do dezynfekcji pomieszczeń zarówno mieszkalnych, biurowych, jak i użyteczności publicznej wykorzystuje się obecnie różnego typu urządzenia. Świetnie sprawdzają się zwłaszcza generatory ozonu. Wytwarzają one trójatomową cząstkę tlenu (ozon), która odznacza się bardzo silnymi właściwościami utleniającymi. Tym samym niszczy materiał genetyczny żywych organizmów. Ich zastosowanie pozwala skutecznie pozbyć się bakterii, grzybów, pleśni oraz roztoczy. W dużych stężeniach gaz poradzi sobie również z owadami (karaluchami, mrówkami) oraz gryzoniami. Zaletą wykorzystania ozonatorów jest to, że po przewietrzeniu i odczekaniu krótkiego czasu (10-15 min) zdezynfekowane pomieszczenia nadają się do wykorzystywania przez ludzi.
Z drugiej strony, aby ozonowanie pomieszczeń było skuteczne, to musi dość długo trwać, a pokój powinien być szczelnie zamknięty. Należy zatem zawsze dobierać sprzęt dostoswany wydajnością do rozmiaru wnętrza. Generalnie urządzenie wytwarzające 400-2000 mg/h powinno sprawdzić się w większości mieszkań, a także zdezynfekować zakład usługowy, biuro czy odświeżyć piwnicę. Taki zabieg w zależności od rodzaju problemu może trwać nawet kilkanaście godzin. Ze względu na szkodliwość ozonu w tym czasie nikt nie może przebywać w środku.
Generatorów ozonu używa się też do dezynfekcji aut. Jaki ozonator do samochodu będzie odpowiedni? W przypadku modeli osobowych można zastosować generator o wydajności 1200 mg/h. Po ok. 30 minutach wnętrze będzie odświeżone, a z klimatyzacji zniknie odór stęchlizny.
Popularne w szpitalach oraz różnych miejscach użyteczności publicznej są lampy UV-C. Tego typu sprzętu można również używać w domach, trzeba jednak zachować specjalne środki ostrożności. Skóra i oczy narażone na działanie promieniowania mogą zostać bowiem oparzone. Bardzo bezpieczne są natomiast skrzyneczkowe sterylizatory UV-C, które świetnie nadają się do dezynfekcji telefonów, noży oraz innych podobnych przedmiotów domowego użytku. Warto jednak wiedzieć, że promienie działają powierzchniowo i nie przenikają do wnętrza naświetlanych przedmiotów.
Popularne oczyszczacze powietrza nie są uznawane za urządzenia dezynfekujące. Jednak po zastosowaniu specjalnych filtrów HEPA doskonale usuną one z powietrza wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia do 0,003 μm (warunkiem jest szczelność systemu). Mogą być tym samym traktowane jako środek uzupełniający inne metody. Dużą zaletą jest to, że w przeciwieństwie do generatorów i lamp UV-C można ich używać w pomieszczeniach, gdzie przybywają ludzie.
Urządzeniami wykorzystywanymi do dezynfekcji powierzchni są też wszelkiego rodzaju spryskiwacze płynów dezynfekujących oraz parownice. Te ostatnie świetnie nadają się do oczyszczania dywanów i podłóg.
Środki i płyny do dezynfekcji pomieszczeń
W celu dezynfekcji armatury sanitarnej dobrze jest używać specjalistycznych środków na bazie chloru, nadtlenku wodoru (wody utlenionej) oraz fenolu. Można także wykorzystywać do tego alkohol etylowy. Jest to substancja bardzo bezpieczna, dlatego świetnie nadaje się do dezynfekcji przedmiotów często dotykanych przez ludzi (klamki, poręcze, meble). Należy przy tym zwrócić uwagę na procentowe stężenie alkoholu w danym preparacie. Aby był skuteczny, powinna oscylować w granicach 70-80%. Mniejsza zawartość może spowodować, że chorobotwórcze wirusy i bakterie nie zostaną zniszczone, a zbyt wysoka – że zbyt szybko odparuje z powierzchni.
W przypadku braku specjalistycznych środków taką dezynfekującą miksturę możemy wykonać samodzielnie w domu. Do przygotowania 5-litrowego płynu do dezynfekcji rąk potrzebujemy:
- 4166 ml etanolu (96%) lub 3757 ml alkoholu izopropylenowego (99,8%),
- 208 ml nadtlenku wodoru (3%),
- 72 ml gliceryny (98%),
- wody destylowanej do uzupełnienia.
Po wykonaniu mikstury należy rozlać ją do mniejszych pojemników i odczekać 72 h. Po tym czasie preparat jest gotowy do użycia.
W przypadku, gdy potrzebujemy jedynie środka do dezynfekcji powierzchni wystarczy użyć 1 l spirytusu 96%, dodając do niego 116 ml wody z kranu (i ewentualnie +85 ml wody utlenionej 3% z apteki). Zamiast spirytusu można też w sytuacjach awaryjnych wykorzystać z powodzeniem denaturat. Ma on jedynie tę wadę, że charakteryzuje się bardzo nieprzyjemnym zapachem, który dość długo utrzymuje się w zamkniętych pomieszczeniach.
Warto przy tym pamiętać, że popularne środki czyszczące na bazie detergentów wykazują dość dużą skuteczność w zwalczaniu wirusów z osłonką lipidową (rozpuszczają ją). Należy zatem pamiętać o regularnym czyszczeniu mieszkania, mając jednak na uwadze, że nie można ich traktować jako zastępstwa preparatów typowo dezynfekujących.
Dezynfekcja mieszkania po koronawirusie i nie tylko, czyli jak odkazić mieszkanie po przebytej chorobie
Po przebytej chorobie zakaźnej – zwłaszcza wirusowej – trzeba bardzo dobrze zdezynfekować mieszkanie. Pozwoli to uniknąć zarażenia kolejnych osób, a także zapobiec ewentualnej reinfekcji (zwłaszcza u ludzi o obniżonej odporności). Do rutynowych zabiegów należą:
- Przewietrzenie mieszkania.
- Dezynfekcja przedmiotów używanych przez chorego za pomocą środka na bazie alkoholu (np. klawiatury, telefonu, włączników), a także innych powierzchni, z którymi miał on styczność (klamki, poręcze, stoły, oparcia krzeseł itp.).
- Wyparzenie naczyń w gorącej wodzie.
- Wypranie ręczników i pościeli w 60°C, wywietrzenie materacy.
- Dokładne posprzątanie mieszkania, tzn. umycie podłóg, powierzchni mebli, wypranie dywanów. Użyte ścierki najlepiej następnie wyrzucić.
Mieszkanie takie można również poddać dezynfekcji ozonem.
Warto przy tym zaznaczyć, że w trakcie choroby – jeżeli nie ma możliwości opuszczenia lokalu przez domowników – w pozostałej części mieszkania powinien pracować oczyszczacz powietrza. Skutecznie ograniczy on ilość wirusów zawieszonych w powietrzu (tzw. aerozolu), a tym samym zmniejszy ryzyko zarażenia się innych.
Dezynfekcja domu w walce z pasożytami: świerzby, pluskwy, owsiki
Uciążliwymi problemem bywają pasożyty. Jeżeli już raz zadomowią się w mieszkaniu, to usunięcie ich sprawia później duży kłopot. Do najpowszechniejszych należą:
- Pluskwy: owad ten żywiący się ludzką krwią ukrywa się za dnia w meblach, pod tapetami, boazarią, a także w elementach łóżka. O obecności pluskiew w mieszkaniu świadczą pojawiające się w nocy ślady po ukąszeniach oraz specyficzny malinowy zapach. Na pościeli można zaobserwować też rdzawe plamy. W celu zwalczenia pluskiew trzeba dobrze wyprać pościel i ubrania (60°C), a także wietrzyć je i wystawić na działanie słońca/mrozu. Można także tkaniny umieścić na kilka dni w zamrażalniku. Jaja i dorosłe osobniki dobrze zniszczy również gorąca para wodna. W przypadku kiedy te metody zawiodą, można zwrócić się do firmy, która zastosuje specjalistyczny insektycyd. Skuteczne jest także ozonowanie mieszkania.
- Świerzb: w leczeniu świerzbu używa się miejscowych środków na skórę (np. permetryny). Jako że zarażony może infekować inne osoby, w czasie choroby trzeba bardzo dbać o higienę i czystość w mieszkaniu. Niezbędne jest codzienne mycie podłóg oraz regularne pranie ubrań/pościeli (co 3 dni). Tkaniny, które miały styczność z chorym, należy następnie pozostawić w szczelnie zamkniętym worku na ok. 3 dni. W tym czasie świerzbowce zginą. Niszczy je też niska temperatura (poniżej 10°C). Również ozonowanie mieszkania będzie bardzo skuteczne.
- Owsiki: ten kłopot dotyka głównie dzieci. Dużym problemem jest fakt, że jaja pasożytów potrafią zachować żywotność nawet przez 20 dni. Dodatkowo są one mikroskopijne i łatwo unoszą się z kurzem, osiadając na różnych przedmiotach. W trakcie choroby należy zatem szczególnie dbać o czystość, codziennie myjąc podłogi detergentem i przecierając powierzchnie mebli środkiem dezynfekującym na bazie alkoholu. Równie istotne co w przypadku świerzbowca jest częste robienie prania. I w tym przypadku można zastosować ozonowanie, które skutecznie poradzi sobie z jajeczkami. Samą owsicę leczy się dość łatwo, podając w kilkutygodniowych odstępach 3 dawki leków przeciwpasożytniczych.
Nieco odrębną kwestią jest dezynfekowanie i sterylizowanie specjalistycznych urządzeń, np. podzespołów elektronicznych, akcesoriów laboratoryjnych oraz narzędzi kosmetycznych. Z naszego artykułu jak używać myjki ultradźwiękowej dowiesz się, na czym polega czyszczenie kawitacyjne.
Udostępnij